Oddłużenie zmianą podejścia do upadłości konsumenckiej

Upadłość konsumencka, a więc tak naprawdę upadłość osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej znana jest w Polsce już od 2008 roku. Pomimo dosyć dawnego wprowadzenia jej do obowiązujących przepisów była nieefektywna. Głównie z powodu rygorystycznych przepisów, które dbały bardziej o interes wierzyciela aniżeli dłużnika. Ostatnie zmiany w zakresie upadłości konsumenckiej skutkują coraz większą liczbą wszczynanych postępowań upadłościowych.

Upadłość konsumencka

, a więc tak naprawdę upadłość osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej znana jest w Polsce już od 2008 roku. Pomimo dosyć dawnego wprowadzenia jej do obowiązujących przepisów była nieefektywna. Głównie z powodu rygorystycznych przepisów, które dbały bardziej o interes wierzyciela aniżeli dłużnika. Ostatnie zmiany w zakresie upadłości konsumenckiej skutkują coraz większą liczbą wszczynanych postępowań upadłościowych.

Upadłość konsumencka

na gruncie przepisów

Postępowanie upadłościowe prowadzone wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej zostało uregulowane jako odrębne postępowanie na gruncie ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku - Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2015 r., poz. 233 ). Na marginesie wskazać tylko należy, że do dnia 31 grudnia 2015 roku, a więc ogłoszonej nowelizacji, przedmiotowa ustawa funkcjonowała pod nazwą "Prawo upadłościowe i naprawcze". Ustawa od momentu wejścia w życie była nowelizowana ponad 40 razy, a jedna z tych zmian wprowadziła do systemu i obrotu prawnego instytucję upadłości konsumenckiej.

Różnice pomiędzy upadłością konsumenta a

przedsiębiorcy

Uregulowania prawne dotyczące upadłości konsumenckiej zostały tym samym włączone do ustawy regulującej postępowanie upadłościowe wobec niewypłacalnych przedsiębiorców. Niemniej jednak wyraźnie podkreślić należy, że upadłość konsumencka nie jest typową upadłością, która występuje w działalności przedsiębiorców. W związku z powyższym, obu rodzajom upadłości ustawodawca postawił inne cele oraz zadania.

Jako upadłość konsumencką należy rozumieć działanie mające na celu umorzenie zobowiązań osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w przypadku zaistnienia niezawinionej niewypłacalności. Przedmiotowe postępowanie należy prowadzić jednak tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym, a nawet jeżeli to oczywiście możliwe zaspokoić roszczenia

wierzyciela

lub większej ich liczby w jak najwyższym stopniu. Z kolei postępowanie związane z

działalnością przedsiębiorcy

, należy prowadzić tak, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopniu, a dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane.

W konsekwencji zaobserwować można, że głównym celem upadłości przedsiębiorców jest zaspokojenie wierzycieli w wyniku spieniężenia masy

upadłości

. Natomiast przy upadłości konsumenckiej naczelnym zadaniem jest, co do zasady, oddłużenie konsumenta, nawet w stosunku do określonej części zobowiązań.

Oddłużenie oraz inne zmiany prokonsumenckie

Jak zostało to podkreślone wcześniej, pierwotnie instytucja upadłości konsumenckiej nie funkcjonowała właściwie i nie spełniała pokładanych w niej nadziei. Ilość prowadzonych postępowań z uwagi na restrykcyjne przepisy nie była zadowalająca. W tym celu ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie zmian, które sprzyjały w większym stopniu samym dłużnikom. Głównym celem postępowania jest oddłużenie, które skutkuje zwolnieniem konsumenta z długów. Praktycznie chodzi o umorzenia zobowiązań, które

dłużnik

zaciągnął przed dniem ogłoszenia upadłości oraz których nie zaspokoił w postępowaniu upadłościowym lub w wyniku wykonania planu spłaty.

Warte podkreślenia jest również to, że w wyjątkowych sytuacjach wniosek o oddłużenie konsumenta może składać dłużnik bez wykonywania planu spłaty. Końcowym efektem takiego oddłużenia będzie całkowite zwolnienie konsumenta z długów. W związku z tym podstawowym warunkiem skorzystania z takiej możliwości jest upewnienie się iż konsument działał uczciwie i zgodnie z przepisami prawa zarówno przed ogłoszeniem upadłości jak i w samym toku postępowania upadłościowego. Innymi słowy, nie uzyska ogłoszenia upadłości, ani oddłużenia ten, kto doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa albo podejmował działania na szkodę swoich wierzycieli.

Wszczęcie postępowania upadłościowego i konsekwencje

upadłości

W postępowaniu upadłościowym wobec osób fizycznych nieprowadzących

działalności gospodarczej

wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik (

art. 4912 ust. 3

Prawo upadłościowe). Tym samym, odmiennie niż na zasadach ogólnych, wierzyciel nie może wnosić o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Przepisem szczególnym jest

art. 7

Prawo upadłościowe, który wprowadza swoisty katalog osób uprawnionych do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości po śmierci dłużnika.

W razie śmierci przedsiębiorcy można ogłosić jego upadłość, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w terminie roku od dnia jego śmierci. Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć wierzyciel, a także spadkobierca, oraz małżonek i każde z dzieci lub rodziców zmarłego, chociażby nie dziedziczyli po nim spadku. Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok.

Upadłość konsumencka niesie za sobą bardzo istotne konsekwencje. Konsument ogłaszający upadłość uzyska wymierne korzyści wynikające z przeprowadzenia postępowania, takich jak: zawieszenie wszelkich postępowań windykacyjnych, jakie są aktualnie prowadzone w stosunku do konsumenta (w tym postępowań egzekucyjnych i o zapłatę), zaprzestanie naliczania odsetek od zobowiązań, umorzenie zobowiązań czy możliwość zawarcia ugody z

wierzycielami

oraz spłata tylko części długi rozłożona na raty. Ogłoszenie upadłości jest możliwe raz na 10 lat z przyczyn nadzwyczajnych i niezależnych od dłużnika (np. choroba, wypadek, utrata pracy).

Autorem jest:

Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych

Copyright © Agora SA