DNA

• Nie żyje James Watson, współodkrywca struktury DNA. Wybitny uczony, który odszedł w niesławie

  James Watson

  Margit Kossobudzka

  Odkrywcy struktury DNA James Watson i Francis Crick w 1953 r. otworzyli drzwi do innego wymiaru biologii.

  08.11.2025 | 15:05

  dna

  genetyka

  genom

  nauka

  

• Przełom w badaniach nad pochodzeniem życia

  życie

  Margit Kossobudzka

  Chemicy pokazują, jak RNA mogło zacząć wytwarzać białka na wczesnej Ziemi.

  01.09.2025 | 15:54

  białka

  chemia

  dna

  komórki

  

• Fenomen Kaukazu. 4 tysiące lat kontaktów, a geny prawie bez zmian

  archeologia

  Joanna Bujakiewicz

  Przez tysiące lat obcy wpadali tu z wojskami, towarami i nowinami ze świata. Zostawiali wszystko oprócz swojego DNA.

  12.08.2025 | 18:05

  dna

  geny

  Kaukaz

  nauka

  

• Przewlekłe bóle głowy mogą mieć związek z neandertalskim kształtem czaszki

  ból głowy

  Joanna Bujakiewicz

  Silny ból głowy, który promieniuje w głąb karku, zawroty, uczucie ucisku w potylicy. Najnowsze odkrycia sugerują, że dolegliwości te mogą być genetycznym spadkiem po neandertalczykach.

  30.07.2025 | 06:00

  antropologia

  dna

  migrena

  nauka

  

• Naukowcy odczytali pierwszy genom człowieka ze starożytnego Egiptu

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Egipcjanin żył 4500 do 4800 lat temu. To najstarsza próbka DNA pochodząca z Egiptu.

  02.07.2025 | 18:50

  archeologia

  dna

  Egipt

  Magia starożytnego Egiptu

  

• Rząd USA zbiera próbki DNA dzieci imigrantów. Baza liczy już ponad 130 tys. wpisów

  technologie

  Sebastian Ogórek

  Rząd USA ma ponad 130 tys. zapisów DNA dzieci imigrantów. Najmłodszy z nich miał 4 lata, gdy pobrano wymaz. Po co?

  29.05.2025 | 15:22

  dna

  migranci

  USA

  

• Niektórzy mają wrodzoną odporność na HIV. To ślad epidemii sprzed tysięcy lat

  HIV

  Joanna Bujakiewicz

  Miliony Europejczyków noszą w sobie mutację genetyczną, która chroni przed zakażeniem wirusem HIV. Wiadomo, skąd się wzięła.

  13.05.2025 | 06:00

  archeologia

  dna

  genetyka

  odkrycie

  

• Szukają wśród przodków Wikingów, odkrywają dramatyczną prawdę. Domowe testy DNA potrafią zaskoczyć

  Społeczeństwo

  Natalia Waloch

  Susan zdziwiło, że ma irlandzkich przodków, ale schowała dokumenty do szuflady i o nich zapomniała. Sześć lat później dostała wiadomość, która zmieniła jej życie.

  07.04.2025 | 12:51

  badania genetyczne

  dna

  dziecko

  

• Odkrycia. 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  Nauka

  Piotr Cieśliński

  Co to był za tydzień! Naukowcy stworzyli atlas zmian w DNA, znaleźli szczątki najstarszego Europejczyka sprzed 1,4 mln lat, odkryli geny starzenia mózgu oraz nowy gatunek kornika w Polsce. Odpowiedzieli też na wiele ważnych pytań, m.in. dlaczego ewolucja wyposażyła nas w zdolność do trawienia mleka w wieku dorosłym i jakie szkody roślinom wyrządza mikroplastik.

  17.03.2025 | 06:05

  dna

  ewolucja

  mikroplastik

  mleko

  

• Naukowcy stworzyli atlas zmian, które sterują DNA

  epigenetyka

  Margit Kossobudzka

  Uczeni od dawna wiedzieli, że geny podlegają ekspresji. W komórce istnieją specjalne systemy, które sterują zapisem DNA. Opisuje je dziedzina nauki zwana epigenetyką.

  12.03.2025 | 14:30

  biologia

  dna

  genetyka

  nauka

  

• Skąd się wzięli Hunowie? Zbadali to archeogenetycy

  Hunowie

  Tomasz Ulanowski

  Odpowiedź naukowców na pytanie o pochodzenie Hunów nie zadowoli zwolenników prostych rozwiązań. Czy każdy z nas może mieć "krew Huna"?

  25.02.2025 | 12:32

  antropologia

  archeologia

  dna

  genetyka

  

• Proces za krwawe łzy? Włoska mistyczka podejrzana o sfałszowanie cudu płaczącej Madonny

  Włochy

  Jakub Jessa

  Krwawe łzy, które ronić miał posążek Maryi z Trevignano Romano, pasują do DNA propagatorki rzekomego cudu. Znana mistyczka Gisella Cardia może odpowiedzieć przed sądem za oszustwo.

  16.02.2025 | 11:39

  chrześcijaństwo

  dna

  Kościół

  

• Nadchodzi era badań prehistorycznych białek. Nawet pochodzących od australopiteków sprzed 3,5 mln lat

  antropologia

  Margit Kossobudzka

  Po raz pierwszy naukowcy wykorzystali starożytne białka do określenia płci archaicznego krewniaka człowieka. Wyniki badań opublikowali w 100 rocznicę odkrycia słynnego dziecka z Taung.

  12.02.2025 | 06:02

  archeologia

  białka

  dna

  nauka

  

• Kosmiczna spiżarnia życia. W próbkach z asteroidy Bennu naukowcy znaleźli aminokwasy oraz cegiełki DNA i RNA

  asteroida bennu

  Piotr Cieśliński

  Próbki skał i pyłu przywiezione z asteroidy Bennu zawierają składniki materii organicznej, z której narodziło się życie na Ziemi. To potwierdza, że nasza planeta została użyźniona w erze wielkiego bombardowania u zarania Układu Słonecznego.

  29.01.2025 | 17:00

  astrobiologia

  dna

  kosmos

  nauka

  

• Zawodowy złodziej z Katowic skazany. Pomogła informacja z niemieckiej bazy profili DNA

  Wiadomości z Katowic

  Marcin Pietraszewski

  Na dwa lata więzienia skazał sąd w Katowicach 41-letniego złodzieja, który był nieuchwytny przez dziewięć lat. Jego tożsamość ustalono dzięki informacji z niemieckiej bazy profili DNA.

  14.01.2025 | 19:55

  dna

  Katowice

  policja

  włamania

  

• Kod genetyczny powstał u zarania życia na Ziemi. Jak wtedy wyglądał?

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Pomimo imponującej różnorodności, niemal każda forma życia - od bakterii po płetwale błękitne - dzieli ten sam kod genetyczny. To, jak i kiedy powstał ten kod, było przedmiotem wielu naukowych kontrowersji.

  17.12.2024 | 15:53

  białka

  dna

  genom

  nauka

  

• Naukowcy ostrzegają przed lustrzanym życiem. "Niesie ryzyko zagłady ludzi i ekosystemów"

  Nauka

  Piotr Cieśliński

  Trzydziestu ośmiu wybitnych uczonych apeluje w najnowszym "Science" o wstrzymanie badań nad organizmami, których białka i DNA byłyby lustrzanym odbiciem cząsteczek tworzących życie na Ziemi.

  15.12.2024 | 10:21

  apel

  biologia

  dna

  genetyka

  

• Conan, nie bakteria. Wytrzymuje promieniowanie jonizujące, które każdego z nas zabiłoby 28 tys. razy

  Nauka

  Piotr Cieśliński

  Amerykańscy naukowcy odkryli sekret bakterii Deinococcus radiodurans, która wytrzymuje ekstremalne dawki promieniowania jonizującego.

  10.12.2024 | 18:03

  bakterie

  chemia

  dna

  nauka

  

• Nowa technika sekwencjonowania DNA pojedynczej komórki. Popchnie genetykę do przodu

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Myśląc o DNA, mamy najczęściej przed oczami elegancką helisę, która zakręca w lewą stronę. Jest czysta i równa. Jednak to tylko szkolne obrazki. W rzeczywistości DNA jest ściśle upakowane w komórkowym jądrze w sposób nadal niezwykły, ale zdecydowanie bardziej skomplikowany.

  15.10.2024 | 19:00

  biotechnologia

  człowiek

  dna

  komórka

  

• Krzysztof Kolumb był Hiszpanem i Żydem. Jego szczątki leżą w Sewilli

  Hiszpania

  Marta Urzędowska

  Krzysztof Kolumb po pierwsze na pewno spoczywa w katedrze w Sewilli, a po drugie - był Hiszpanem i Żydem. Zbadano próbki DNA wielkiego odkrywcy z XV w.

  13.10.2024 | 14:34

  dna

  Dominikana

  Haiti

  Krzysztof Kolumb

  

• Nasze DNA staje się coraz bardziej złożone. Przynajmniej w oczach naukowców

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Uczeni zmapowali 50 tys. tajemniczych węzłów zaciśniętych na DNA. Twierdzą, że kiedyś doprowadzi to do opracowania nowych leków na raka.

  06.09.2024 | 06:00

  dna

  nauka

  onkologia

  rak

  

• Sztuczna inteligencja jest blisko swojej pierwszej Nagrody Nobla

  Nauka

  Piotr Cieśliński

  Twórcy sztucznej inteligencji AlphaFold zostali w zeszłym roku laureatami Breakthrough Prize w naukach o życiu, dostali też medyczną nagrodę Laskera, uznawaną za przedsionek do Nagrody Nobla. Niedawno ukazała się wersja programu, która może zrewolucjonizować badania biologiczne i medyczne.

  05.07.2024 | 11:54

  białka

  dna

  google

  medycyna

  

• Nowy pomysł na walkę z rakiem. Uderzenie w telomery

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Kiedy komórka się dzieli i powiela swój materiał genetyczny, może dochodzić do błędów w DNA. Komórki mają system naprawczy, który remontuje uszkodzenia. Ale bywa, że ten system zawodzi. Naukowcy chcą to wykorzystać.

  07.05.2024 | 19:00

  dna

  nauka

  rak

  rak jajnika

• Podpalenie mężczyzny w Łodzi. Zgłosiła się kobieta, która twierdzi, że ofiarą jest jej syn. Rozpoznała go po butach

  podpalenie

  Jolanta Kowalewska

  Niewykluczone, że uda się ustalić tożsamość mężczyzny, który został podpalony na przystanku tramwajowym przy ulicy Pomorskiej w Łodzi. Na komisariat policji zgłosiła się kobieta i poinformowała, że ofiarą tej okrutnej zbrodni jest jej 36-letni syn.

  27.03.2024 | 18:51

  dna

  policja

  prokuratura

  przystanek

  

• Tak, twoje DNA też da się zhakować. A potem może się dostać w niepowołane ręce

  dna

  Kasia Bielecka

  Hasło do telefonu czy kod PIN nie są wcale najcenniejszymi informacjami, jakie na twój temat mogą wykraść hakerzy.

  13.02.2024 | 15:01

  hakowanie

  testy genetyczne

  

• Ukraiński major szuka poległych: Różnica między nami i Rosjanami jest taka, że oni nie mają nazwisk, tylko kody alfanumeryczne

  Wolna Sobota

  Jelizawieta Antonowa

  "Zalecam rosyjskim żołnierzom, aby zbierali dla krewnych jak najwięcej informacji: rozmiar buta, tatuaże, zdjęcia rentgenowskie zębów. Po samym kodzie z nieśmiertelnika ich nie zidentyfikujemy".

  29.01.2024 | 10:30

  ciało

  dna

  rentgen

  rosjanie

  

• Wysoki wzrost i stwardnienie rozsiane odziedziczyliśmy po pasterzach, a cukrzycę i alzheimera po łowcach-zbieraczach

  genetyka

  Tomasz Ulanowski

  W najnowszym "Nature" naukowcy zabierają nas w głęboką archeogenetyczną podróż w czasie po pradawnej Europie.

  10.01.2024 | 17:40

  antropologia

  archeologia

  biologia

  dna

  

• Naukowcy wreszcie nauczyli się precyzyjnie włączać i wyłączać geny

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Geny są przepisem na białka, dzięki którym funkcjonuje nasz organizm. Komórki potrzebują różnych ilości białek - w zależności od swojej funkcji, okresu naszego życia, a czasem nawet pory dnia.

  02.01.2024 | 19:00

  dna

  genom

  nauka

  zdrowie

  

• Brytyjski Biobank udostępnił największą na świecie kolekcję pełnych ludzkich genomów

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  To niezwykły zbiór danych zdrowotnych, genomicznych i innych danych biologicznych zapisany w kompletnych sekwencjach genomu 500 tys. Brytyjczyków znajdujących się w bazie.

  04.12.2023 | 18:30

  człowiek

  dna

  genom

  nauka

  

• Naukowcy stworzyli drożdże z syntetycznymi chromosomami. Czy projektowanie organizmów stanie się możliwe?

  genetyka

  Paulina Mozolewska

  Autorzy kilku artykułów opublikowanych w czasopismach grupy "Cell Press" piszą wprost - tak, ich celem jest nabycie umiejętności projektowania i konstrukcji całych genomów różnych organizmów od podstaw.

  08.11.2023 | 17:23

  chromosomy

  dna

  drożdże

  nauka

  

• Znalazły się fragmenty czaszki Beethovena. Może uda się wyjaśnić, na co chorował i umarł

  Nauka

  Mikołaj Marcysiak

  Niepozorne, małe metalowe pudełko z wygrawerowanym na wieczku napisem "Beethoven" zawiera dwa kawałki kości wielkości dłoni i dziesięć okruchów w rozmiarze ziarnka grochu.

  26.07.2023 | 17:18

  choroby

  czaszka

  dna

  Ludwig van Beethoven

  

• Włamywacz złapany za kardzież sprzed 20 lat. Policjanci sięgnęli po nowe metody

  Pruszków

  Aleksander Sławiński

  Śledczy z Pruszkowa pokazali, że próbki genetyczne pozwalają nie tylko rozwiązywać zagadki zbrodni z przeszłości, ale i bardziej pospolitych przestępstw. Przekonał się o tym mężczyzna, który dzięki danym z bazy DNA został zatrzymany za włamanie sprzed 20 lat.

  29.05.2023 | 19:37

  dna

  policja

  włamywacz

  śledztwo

  

• Przecież to są ludzie! Chińskie bliźniaczki Lulu i Nana zostały stworzone jako eksperyment. Czy świat jest na to gotowy?

  Duży Format

  Urszula Jabłońska

  Nie wiemy, czy technologia edycji genomu jest bezpieczna. Czy warta jest tego, by stworzyć trzy tysiące dzieci? I badać przez całe ich życie, czy nie wystąpią problemy?

  15.05.2023 | 05:30

  badania genetyczne

  badania naukowe

  dna

  etyka

  

• Drugie podejście do odczytania ludzkiego DNA. Naukowcy prezentują brudnopis pangenomu człowieka

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Zsekwencjonowanie genomu człowieka nie powiedziało nam wiele o międzyludzkiej różnorodności genetycznej. Naukowcy chcą to zmienić tworząc pangenom człowieka. Właśnie opublikowali wstępne wyniki.

  10.05.2023 | 17:00

  antropologia

  dna

  genom

  nauka

  

• Witajcie w mamalversie. Naukowcy porównali genomy aż 240 różnych ssaków

  zwierzęta

  Margit Kossobudzka

  Od dwugramowego nietoperza po wielotonowe wieloryby. Na naszej planecie żyje ponad 6 tys. gatunków ssaków - w tym ludzie - które bardzo się od siebie różnią. A co nas wszystkich łączy?

  28.04.2023 | 20:58

  dna

  ewolucja

  genetyka

  nauka

  

• DNA wciąż zaskakuje - nowe badania wskazują, że jego część jest upakowana inaczej, niż sądziliśmy

  genetyka

  Paulina Mozolewska

  Gdybyśmy wyciągnęli ludzkie DNA z pojedynczej komórki, otrzymalibyśmy cieniutki sznurek o długości około dwóch metrów. Jak to więc możliwe, że taka duża cząsteczka mieści się we wnętrzu komórki?

  12.04.2023 | 16:29

  biologia

  dna

  nauka

  przyroda

  

• Fizyk o dowodzie na istnienie lub nieistnienie Boga: Domieszanie świadomości do kwantów nie jest potrzebne

  Wolna Sobota

  Józef Spałek

  Dzielenie środowiska fizyków na wierzących i ateistów uważam za schematyczne, a nawet przestarzałe.

  11.02.2023 | 04:00

  dna

  ewolucja

  fizyka

  Kościół

  

• Nowe spojrzenie na pierwsze dzieci z edytowanymi genami

  The Conversation

  G. Owen Schaefer [National University of Singapore]

  He Jiankui zastosował metodę CRISPR do zmiany genu CCR5 w ludzkich embrionach w celu nadania im odporności na HIV. Naukowiec trafił do więzienia, a eksperyment wywołał burzę i rodzi wiele wątpliwości etycznych.

  19.01.2023 | 06:30

  choroby genetyczne

  dna

  genom

  geny

  

• Polskie Noble 2022 r. za naprawę DNA, graffiti z Doliny Nilu i inteligentną alchemię

  Polskie Noble

  Piotr Cieśliński

  Fundacja na rzecz Nauki Polskiej po raz 31. przyznała nagrody, które są uważane za najważniejsze wyróżnienie naukowe w Polsce. Nieoficjalnie zwane są polskimi Noblami. W tym roku laureatami zostali: prof. Marcin Nowotny, prof. Bartosz Grzybowski i prof. Adam Łajtar.

  03.11.2022 | 06:00

  chemia

  dna

  Egipt

  fundacja na rzecz nauki polskiej

  

• Naukowcy biorą się za kocie DNA. Są pierwsze wyniki dużych badań

  zwierzęta

  Margit Kossobudzka

  Wyniki tych badań mogą wydawać się zbyt specjalistyczne, ale dają wgląd w dziedzictwo genetyczne różnych ras kotów oraz podkreślają znaczenie tego typu przekrojowych prac dla poprawy diagnostyki weterynaryjnej czy zaleceń zdrowotnych dla kotów.

  16.10.2022 | 14:43

  dna

  genetyka

  genom

  koty