Nauczyciel wspomagający ma wspierać integrację ucznia ze specjalnymi potrzebami i jego rówieśników. Bywa jednak, że tylko utrwala jego izolację. Naukowczyni z Katowic szuka rozwiązania problemu.
Przybywa ludzi, którzy zamiast z pomocą specjalistów, sami wykrywają u siebie autyzm albo ADHD. - Taka autodiagnoza jest kusząca - przyznaje psycholog Krzysztof Tokarski. Ale jest też niebezpieczna.
Jak ja, rodzic, się nie wyreguluję, to nie ma szans na porozumienie. Ja będę się wściekać, wkurzać, krytykować. A w grze dziecko usłyszy: "Zrobiłeś level, super, jesteś coraz lepszy. Masz kolejny punkt".
Fizjoterapeuta z Warszawy stworzył kombinezon do terapii osób z autyzmem i ADHD. I na antenie telewizji śniadaniowej ogłosił, że "leczy autyzm". - To poważne nadużycie - alarmuje psychiatrka.
Kiedy dziecko ma myśli samobójcze, nie zastanawiasz się, gdzie jest taniej. Szukasz miejsca, gdzie was przyjmą natychmiast. A potem, kiedy widzisz, że terapia działa, nie chcesz już zmieniać specjalisty.
Strefy ciszy w ruchliwych miejscach, walka z chaosem reklamowym by zmniejszyć natłok bodźców czy miejsca odpoczynku od przebodźcowania. Tego potrzebują osoby neuroróżnorodne: w spektrum autyzmu czy z ADHD.
Z roku na rok podwaja się grupa młodych dorosłych, która dostaje diagnozę ADHD. - W dużych miastach ADHD przestało być czymś wstydliwym, a przez niektórych bywa wręcz diagnozą pożądaną - zauważa psychiatra.
- W niektórych placówkach uczniowie "ścigają się" kto zdobędzie więcej ujemnych punktów z zachowania. To nie jest skuteczna forma oceniania, szczególnie u dzieci z ADHD czy w spektrum - mówi Agata Dawidowska, pierwsza rzeczniczka praw ucznia w Poznaniu.
Mam wrażenie, że szkoły nie są przygotowane na dzieci neuroatypowych. Nauczyciele nie mają wiedzy, nie są przeszkoleni i nie radzą sobie z nimi.
Warszawski sąd skierował 15-letniego Michała do Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego. Jednak zdaniem biegłych psychiatrów, nastolatek nie powinien tam trafić ze względu na zły stan psychiczny. Obecnie jest poszukiwany przez policję.
- Budżet bez przyjemności to kiepski budżet. Będzie kojarzył się z restrykcjami, a zarządzanie finansami ma poprawiać relację z pieniędzmi, a nie ją pogarszać - twierdzi Joanna Dąbek, specjalistka ds. zarządzania czasem.
W sporcie zauważono ostatnio gwałtowny wzrost liczby wniosków o zgodę na użycie podczas zawodów leków na ADHD, zakazanych dla zdrowych sportowców - o kilkaset procent.
Diagnoza ADHD, spektrum autyzmu czy dysleksji - po co ją robić i jak rozmawiać o niej z dzieckiem bez straszenia, oceniania i lukrowania. Rozmowa z Anną Szczypczyk*, psycholożką i psychoterapeutką dziecięcą.
- Na co dzień wspieram osoby w spektrum, które są w normie intelektualnej, a diagnozę usłyszały w dorosłym życiu. Od osób neurotypowych różni je nierzadko ton głosu i sposób mówienia - ich mowa jest specyficzna, czasami "kanciasta", pozbawiona emocji. I już samo to powoduje, że u rozmówcy pojawia się dystans - mówi Izabela Kocyłak, terapeutka dorosłych osób z ASD.
Już w drugim półroczu pierwszego roku życia dziecka można zaobserwować pewne objawy spektrum autyzmu. Rozmowa z Dorotą Korońską, lekarką specjalistką w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży oraz dorosłych
ADHD to najczęstszy problem psychiatryczny u dzieci. To zaburzenie neurorozwojowe zajmuje drugie miejsce - zaraz po alergiach - na liście wszystkich dziecięcych problemów zdrowotnych
- Zaburzenia uwagi i deficyt snu stają się powszechne, ale to nie oznacza, że aż tylu jest pacjentów z ADHD - mówi psychiatra. - Na rynku pojawiły się centra oferujące ekspresowe diagnozy, często w formie pakietów, co budzi moje poważne obawy.
- Zobaczyłam, że dzieci w podobnej sytuacji jest więcej. Chore, niepełnosprawne, porzucone przez rodziny i potrzebujące leczenia mieszkają w szpitalach, domach pomocy, hospicjach - mówi Jolanta Bobińska, która od prawie dwudziestu lat prowadzi dom dziecka dla dzieci z niepełnosprawnościami
W aptekach w całej Polsce brakuje leków na ADHD. Psychiatrzy próbują pomóc, np. przepisując łatwiej dostępne dawki albo podpowiadając konkretne apteki. To jednak budzi podejrzenia pacjentów. Resort zdrowia mimo to dalej śmiało przerzuca na lekarzy odpowiedzialność za organizację opieki i dostępu do leków.
Osoby z ADHD mogą już kupić w aptekach lek na bazie amfetaminy. Jego substancja czynna, po raz pierwszy dostępna w Polsce, nie została jednak wpisana do wykazu substancji psychotropowych. A to wywołało zamieszanie z receptami.
"Jednym z najlepszych aspektów zaburzeń koncentracji uwagi jest to, że nie dasz rad ustać w miejscu wystarczająco długo, żeby słuchać, jak ludzie źle o tobie mówią" - tak kiedyś Celeste Barber żartowała z ADHD w jednym ze swoich stand-upów. Teraz udzieliła szczerego wywiadu, w którym z większą powagą opowiedziała o wyzwaniach, jakie wiązały się z tą diagnozą.
Przy zaburzeniach koncentracji uwagi trudno się skupić na seksie. Drobny bodziec, taki jak zagięte prześcieradło, zbyt ciężka kołdra, hałas za oknem, może wybić z rytmu. Rozmowa z Magdaleną Smaś-Myszczyszyn*, seksuolożką.
"Nie wierzę w ADHD, Aspergera i autyzm"- powiedział w podcaście Maciej Kawulski, reżyser hitów o Panu Kleksie. A może by tak nie wjeżdżać z kategorią wiary w coś, czym zajmuje się nauka?
Chłopiec, który biega i krzyczy, bardziej przeszkadza dorosłym niż dziewczynka, która jest rozkojarzona i nieuważna. O niej powie się: "Leniwa, nieogarnięta" - mówi prof. Tomasz Wolańczyk
Najlepsze lekarstwa nie podziałają, jeżeli żyje się lub pracuje w miejscu, które działa destrukcyjnie, albo gdy za partnera czy partnerkę ma się osobę, z którą trudno wytrzymać.
Ciągłe radio w głowie, pęd, gonitwa myśli. Pierwszym znakiem, że lek działa, jest spokój w głowie. Radio stopniowo cichnie, aż w końcu się wyłącza.
Czy algorytmy mogą rozpoznawać ADHD lepiej niż eksperci?
Jako matka dziecka z ADHD czuję się zachęcana do wykorzystywania systemu. Cały czas walczę o jego zmiany, a ministerstwo przedstawia mi rozwiązanie: przecież można dopisać ten autyzm - mówi Magdalena Szerszeń z Ogólnopolskiej inicjatywy rodziców "Walczymy o zmiany".
- Spektrum autyzmu czy ADHD to nie jest powód do wstydu. Im szybciej rodzice to zrozumieją, zamiast to wypierać i temu zaprzeczać, i zgłoszą się na diagnozę, tym szybciej dziecko otrzyma wsparcie - mówi Viktorija Ivaško-Rusińska, psycholożka dziecięca i terapeutka z Centrum Wsparcia Rodziny Labirynt.
Często rodzice, którzy mówią, że oni dobrze wychowują dziecko, ich system jest najlepszy, mają po prostu dzieci z łatwym temperamentem. Natomiast jeśli mamy dziecko z przewlekłym zaburzeniem, a takim jest ADHD, zaczynają się problemy, nad którymi praca jest czasochłonna i długotrwała. Z dr n. med. Arturem Kołakowskim, psychiatrą, rozmawia Ewa Pągowska
"Cokolwiek bym zrobiła, jakkolwiek bym się starała...". Ciekawe, że dokładnie to samo co dziewczynki z ADHD mówią dorośli z ADHD, którzy w dzieciństwie nie zostali zdiagnozowani - zauważa lekarz psychiatra Marta Niedźwiedzka z Ośrodka "Relacje".
Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przybywa. Mają prawo uczyć się w szkole ogólnodostępnej, wspólnie z rówieśnikami bez orzeczeń.
Każdy czasem przekłada zadanie na później, problem zaczyna się, kiedy to zamienia się w nawyk i zaczyna przeszkadzać w życiu. Prokrastynacja męczy, wzbudza wyrzuty sumienia, osłabia nas. Skąd się bierze i jak możemy sobie z nią radzić? Rozmowa z psychologiem, prof. Jarosławem Michałowskim ze SWPS
Jakiego rodzaju pragnienie pognało naszych przodków w nieznane, aby odkrywać nowe miejsca, dopóki nie zbadali wszystkich zakątków naszej planety? Takie zachowanie jest charakterystyczne jedynie dla człowieka - nie występuje u żadnego innego gatunku
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministerstwa Edukacji Narodowej w sprawie uczniów z ADHD. Chodzi o możliwość otrzymania przez dzieci i młodzież z rozpoznanym ADHD orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. "Trwają prace nad kompleksową zmianą systemu wsparcia dzieci" - brzmi odpowiedź MEN. Psychiatrka Maja Herman: "Zmiany są potrzebne na wczoraj".
- Opowiadanie osobistych historii jest trudne, ale trudniejsze byłoby, gdybym tego nie robił i był jakąś wymyśloną postacią - mówi Loyle Carner, artysta hiphopowy z Wielkiej Brytanii, któremu blisko jest do poezji.
Narodowy Fundusz Zdrowia kontroluje i nakłada kary na lekarzy, którzy wypisują preparaty z metylofenidatem. Chce zaświadczeń, że przyjmowaniu tabletek towarzyszy psychoterapia. A co jeśli kogoś na to nie stać? Albo psychoterapia jest niedostępna?
Nigdy nie wiem, co mnie czeka po powrocie do domu. Kiedy kończę pracę, już godzinę przed wyjściem do domu, czuję ścisk w żołądku, robię się nerwowa. Boję się reakcji własnego dziecka
- Chciałam odczarować ADHD, które jest w sieci przedstawiane w wymiarze komicznym i uznawane za modę. A to nieustanna dawka wyzwań - mówi Aneta Korycińska, znana jako Baba od Polskiego, autorka książki "Radio w mojej głowie. Opowieści o ADHD"
Słyszą: "nieznośna", "niegrzeczny", "rozkojarzony". Męczą się w szkole, a szkoła z nimi. - Za uczniem z ADHD powinny iść pieniądze - mówi Tomasz Michałowicz z Fundacji JiM* w rozmowie z Agnieszką Urazińską.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
