nauka

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  Śmiercionośny w skutkach brak spójnej polityki ws. COVID oraz niezamierzony efekt szczepionek, rekordowo gorący rok 2023 oraz stężenie CO2, największa na świecie kolekcja ludzkich genomów czy kolejna zaskakująca umiejętność neandertalczyków. Zapraszamy na przegląd najważniejszych wydarzeń mijającego tygodnia.

  11.12.2023 | 06:05

  nauka

  naukowcy

  naukowcy odkryli

  odkrycia

  

• Pluskolce - pływanie brzuchem do góry i trująca ślina

  kocham owady!

  Mateusz Sowiński

  Nasze stawy i jeziora są zamieszkane przez wiele, fascynujących owadów wodnych. Wśród nich są pluskolce (Notonecta spp.), których mamy w Polsce sześć gatunków. Te niezwykłe pluskwiaki można łatwo rozpoznać dzięki temu, że pływają grzbietem do dołu.

  10.12.2023 | 15:05

  nauka

  owady

  

• Katopolis w Spodku zainaugurowało obchody Europejskiego Miasta Nauki 2024

  Śląski Festiwal Nauki

  Anna Malinowska

  W sobotni wieczór słowo "Katowice" padło niezliczoną ilość razy. Wymieniono też prawdopodobnie wszystkich znanych bardziej i mniej katowiczan, którzy przewinęli się przez miasto. Nie zabrakło też godki i dobrego humoru. W Spodku odbyło się widowisko Katopolis.

  10.12.2023 | 10:39

  Katowice

  nauka

  Spodek

  Uniwersytet Śląski

  

• Profesorowie lubelskich uczelni w komitetach naukowych PAN. Kto znalazł się w gronie ekspertów? [LISTA NAZWISK]

  Szkoły wyższe w Lublinie

  Małgorzata Domagała

  W listopadzie zakończyły się wybory do Komitetów Naukowych Polskiej Akademii Nauk. Zebraliśmy nazwiska osób, które będą reprezentować lubelskie uczelnie. To dosyć liczne grono

  10.12.2023 | 06:30

  Edukacja

  Katolicki Uniwersytet Lubelski

  Lublin

  Nauka

  

• Polskie uczelnie czekają na plan naprawczy

  Opinie

  Inga Iwasiów

  Niepokoi mnie to, że wiele słyszymy o pilnych działaniach dotyczących wyłącznie szkolnictwa podstawowego i średniego. A co z wyższym? Także tutaj posprzątanie po deformie to za mało.

  09.12.2023 | 17:42

  nauka

  uczelnie

  uniwersytety

  

• Dziwne rzeczy zgubione, a potem odnalezione w ludzkim ciele

  organizm

  Adam Taylor [Lancaster University ]

  W ludzkim ciele można znaleźć różne rzeczy: w odbycie jabłka, bakłażany, szczotki, długopisy czy marchewki. W płucach klocki czy groszek, w okrężnicy nawet... żywą muchę!

  09.12.2023 | 16:45

  ciało obce w nosie

  ciało obce w uchu

  nauka

  zadławienie u dziecka

  

• Kiedy ostatnio stężenie CO2 w powietrzu było tak wysokie jak dziś? 14 mln lat temu

  COP28

  Tomasz Ulanowski

  Blisko 2,6 mln lat temu koncentracja dwutlenku węgla w atmosferze spadła do poziomu, który zbiegł się z narodzinami rodzaju ludzkiego. Dramatycznie wzrosła dopiero wtedy, kiedy zaczęliśmy masowo spalać węgiel, ropę i gaz.

  08.12.2023 | 15:35

  antropocen

  globalne ocieplenie

  klimat

  nauka

  

• Zaczynają się odwilż i bardzo zmienna pogoda

  prognoza pogody

  Krzysztof Drozdowski

  Ochłodzenie na przełomie listopada i grudnia oraz opady śniegu, szczególnie obfite w ostatni weekend, sprawiły, że mamy rzadko w ostatnich latach spotykaną sytuację: pokrywę śnieżną w całej Polsce.

  08.12.2023 | 09:32

  nauka

  ocieplenie

  pogoda

  

• W jaki sposób muzyka filmowa manipuluje pamięcią?

  Nauka

  Libby Damjanović (Lund University)

  Około jedna piąta dorosłych Amerykanów codziennie ogląda jakiś film. To świetny sposób na ucieczkę od codziennej harówki i relaks z bliskimi. Ale co tak naprawdę pamiętasz z wczorajszego filmu?

  07.12.2023 | 18:05

  filmy

  muzyka

  mózg

  nauka

  

• Śniegu naszego powszedniego... Sprawdź, co wiesz o śniegu

  quizy Wyborczej

  Tomasz Ulanowski

  W tym tygodniu sprawdzamy waszą wiedzę o śniegu. Ciekawe, czy wiecie, ile waży garść "białego szaleństwa".

  07.12.2023 | 15:05

  antropocen

  nauka

  przyroda

  zima

  

• Odkryto najstarszą skamielinę komara. To pomoże ustalić początki owadziego krwiopijstwa

  paleontologia

  Margit Kossobudzka

  Wśród współczesnych komarów tylko samice żywią się krwią ludzi i innych zwierząt. Jednak najnowsze odkrycie dowodzi, że nie zawsze tak było.

  07.12.2023 | 12:05

  biologia

  komary

  nauka

  zwierzęta

  

• Ludzkie noworodki nie rodzą się z niedojrzałymi mózgami w stosunku do innych naczelnych

  ewolucja

  Kasper Kalinowski

  Ludzkie noworodki i ich mózg tuż po urodzeniu uważane są za niedojrzałe w porównaniu z innymi naczelnymi. W najnowszym badaniu porównano 140 gatunków ssaków. To przekonanie nie odpowiada rzeczywistości.

  06.12.2023 | 19:00

  antropologia

  mózg

  nauka

  

• Sam mielesz kawę? Oto, co zrobić, żeby nie zasypać kuchni

  kawa

  Tomasz Ulanowski

  Niby już o tej kawowej sztuczce było wiadomo, ale teraz jej skuteczność potwierdzają naukowcy. Okazuje się też, że ma ona jeszcze inne zalety. M.in. poprawia aromat naparu.

  06.12.2023 | 17:00

  chemia

  fizyka

  nauka

  przyroda

  

• Kości ponad tysiąca gadów, płazów i ryb znalezione na Śląsku. Wśród szczątków sprzed 240 mln lat jest rogaty rekin

  nauka

  Magdalena Warchala-Kopeć

  Kości ponad tysiąca zwierząt 24 różnych gatunków żyjących 240 mln lat temu znaleźli w Miedarach koło Tarnowskich Gór paleontolodzy z Warszawy. Wśród nich są szczątki nieznanego wcześniej gatunku.

  06.12.2023 | 14:55

  skamieliny

  Tarnowskie Góry

  wykopaliska

  

• Rekordowo gorące listopad, jesień i - to już pewne - cały rok 2023

  antropocen

  Tomasz Ulanowski

  Swoje analizy opublikował właśnie unijna Służba Klimatyczna "Copernicus".

  06.12.2023 | 12:00

  COP28

  globalne ocieplenie

  nauka

  przyroda

  

• Myszy zobaczyły się w lustrze. Tylko czy słynny test ma jeszcze sens?

  samoświadomość

  Tomasz Ulanowski

  Kiedy zwierzęta rozpoznawały się w lustrze, aktywacji ulegały neurony mieszczące się w ich hipokampie.

  06.12.2023 | 06:00

  myszy

  nauka

  przyroda

  sztuczna inteligencja

  

• Ukraińcy na studiach. Najczęściej wybierają zarządzanie, informatykę i kierunki lekarskie

  studia

  Karolina Kozakiewicz

  Przyjeżdżając na studia do Polski, cudzoziemcy decydują się na opłacalne kierunki - wynika z najnowszego raportu Państwowego Instytutu Badawczego. Najatrakcyjniejsze są dla nich uczelnie w Warszawie, Krakowie i we Wrocławiu.

  05.12.2023 | 15:06

  edukacja

  nauka

  studenci

  Ukraina

  

• Uniwersytet w permanentnym kryzysie. "Obecni studenci są najbiedniejsi od dekad"

  nauka

  Aleksander Sławiński

  - Nie ma co mówić, że student zawsze biedował. Dziś problemy socjalne studentów są bezprecedensowe. Szkolnictwo wyższe od 30 lat jest w permanentnym kryzysie finansowym. Bez jego zażegnania nie ma mowy o dobrej nauce - mówi dr Krystian Szadkowski, filozof i badacz uniwersytetu.

  05.12.2023 | 14:44

  Młoda Warszawa

  studenci

  studia

  szkolnictwo

  

• Preferencje muzyczne i wartości moralne. Nowe badanie odkrywa zaskakujące powiązania

  muzyka

  Kasper Kalinowski

  Gust muzyczny może zdradzać więcej, niż powszechnie sądzimy.

  05.12.2023 | 14:00

  moralność

  nauka

  psychologia

  

• Neandertalczycy polowali na słonie. Potwierdza to kolejne badanie. Wniosek?

  neandertalczyk

  Tomasz Ulanowski

  Musieli być o wiele bystrzejsi, niż chcielibyśmy dziś przyznać.

  05.12.2023 | 10:30

  antropologia

  archeologia

  nauka

  przyroda

  

• IMGW ostrzega przed siarczystym mrozem. Czy to oznacza, że czeka nas fala mrozów?

  Nauka

  Krzysztof Drozdowski

  Kilka najbliższych dni, a zwłaszcza nocy, zapowiada się mroźnie. Warto więc uporządkować wiedzę na temat mrozu, przymrozków i fali mrozu.

  04.12.2023 | 19:20

  mróz

  nauka

  prognoza pogody

  zjawiska atmosferyczne

  

• Brytyjski Biobank udostępnił największą na świecie kolekcję pełnych ludzkich genomów

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  To niezwykły zbiór danych zdrowotnych, genomicznych i innych danych biologicznych zapisany w kompletnych sekwencjach genomu 500 tys. Brytyjczyków znajdujących się w bazie.

  04.12.2023 | 18:30

  człowiek

  dna

  genom

  nauka

  

• Antycyklon "Dunja". IMGW ostrzega przed siarczystym mrozem

  mróz

  Tomasz Ulanowski

  Żółty alarm I stopnia przed mrozem obejmuje Tatry i Podhale. A z zachodu zbliża się już nowa bestia.

  04.12.2023 | 10:57

  IMGW

  nauka

  pogoda

  prognoza pogody

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  Siedem odkryć

  Ewa Tomkowska

  Naukowcy dowiedli, że pandemia COVID spowodowała znaczny wzrost liczby przedwczesnych porodów, odpowiedzieli też na pytanie, po co samicom traszek toksyczność, i wyhodowali "serce w probówce". Zapraszam na przegląd najważniejszych odkryć naukowych ubiegłego tygodnia.

  04.12.2023 | 07:00

  nauka

  naukowcy

  naukowcy odkryli

  odkrycia

  

• Studia na Śląsku? Uczelnie oferują tu prawie każdy możliwy kierunek

  edukacja

  Magdalena Warchala-Kopeć

  - Mamy możliwość kształcenia młodzieży praktycznie na każdym kierunku, może z wyjątkiem kierunków rolniczych i wojskowych - mówi Waldemar Bojarun, wiceprezydent Katowic. Ma nadzieję, że dzięki tytułowi Europejskiego Miasta Nauki Katowice utwierdzą swoją pozycję ośrodka akademickiego.

  04.12.2023 | 04:26

  Bielsko-Biała

  Częstochowa

  Gliwice

  Katowice

  

• "Konstruktywna kłótnia" może pomóc zachować spokój przy stole

  Nauka

  James M. Honeycutt [University of Texas at Dallas]

  Tematów tabu oraz rzeczy, które mogą spowodować kłótnie przy stole, jest wiele. Jednak odpowiednie strategie mogą pozwolić je załagodzić.

  03.12.2023 | 18:00

  kłótnie

  nauka

  poradnik psychologiczny

  spory

  

• Policjanci śpią tysiące razy w ciągu doby. Za każdym razem po kilka sekund - twierdzą naukowcy

  zwierzęta

  Tomasz Ulanowski

  Na dodatek mają pióra. Bo choć nie są to przebierańcy, nie są to również prawdziwi policjanci.

  03.12.2023 | 12:00

  Antarktyka

  Klikbajt i fakt

  nauka

  przyroda

  

• Młody byczek świata owadów - ciołek matowy

  Nauka

  Mateusz Sowiński

  Ciołek matowy (Dorcus parallelipipedus) jest jednym z siedmiu przedstawicieli jelonkowatych w naszym kraju. Nie jest może tak dobrze znany, jak największych chrząszcz z tej rodziny, czyli jelonek rogacz, ale z pewnością jest dużo częściej spotykany.

  02.12.2023 | 14:00

  kocham owady!

  nauka

  owady

  

• Znany historyk: Niektórzy matematycy i informatycy chcą, by humanistykę finansowało Ministerstwo Kultury, gdyż to nie jest nauka

  Wolna Sobota

  Adam Leszczyński

  Młoda naukowczyni musi brać udział w konkursach, przynosić granty, godzić się na okresowe umowy o pracę - za pensję równą minimalnej

  02.12.2023 | 04:00

  Adam Leszczyński

  humanistyka

  Narodowe Centrum Nauki

  nauka

  

• PAN z nowoczesną siedzibą w Olsztynie. "To spełnienie marzeń kilku pokoleń naukowców"

  inwestycje

  Grzegorz Szydłowski

  Nowa siedziba Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie, to budynek laboratoryjno-biurowy z pomieszczeniami technicznymi.

  01.12.2023 | 15:45

  nauka

  Olsztyn

  

• Śnieżyce i mróz. W weekend dotrze do nas prawdziwa zima

  Nauka

  Krzysztof Drozdowski

  Pierwszego grudnia rozpoczęła się meteorologiczna zima. Mieszkańcy okolic Krakowa, Rzeszowa czy Lublina mogą się w niedzielę obudzić z 30 centymetrami świeżego śniegu za oknem.

  01.12.2023 | 12:00

  mróz

  nauka

  prognoza pogody

  zima

  

• Ponad 40 lat po pierwszym przypadku zakażenie HIV wciąż stygmatyzuje. To utrudnia leczenie

  Światowy Dzień AIDS

  Kasper Kalinowski

  Według ustaleń polskich psychologów negatywna społeczna percepcja osób zakażonych wirusem HIV wpływa na przebieg infekcji. Psychologiczne konsekwencje stygmatyzacji można porównać do wojennej traumy.

  01.12.2023 | 10:00

  aids

  HIV

  nauka

  poradnik psychologiczny

  

• Poznań ma pomysł na oświatę. Dzięki zmianie władzy jego realizacja stanie się możliwa

  edukacja

  Alicja Lehmann

  Równość płci, brak dyskryminacji czy edukacja klimatyczna. To założenia, które znalazły się w nowej strategii dot. oświaty. I choć jej twórcy zaprzeczają, to nie da się nie zauważyć, że te tematy odchodzący od władzy PiS notorycznie ignorował.

  01.12.2023 | 07:03

  nauka

  oświata

  szkoły

  

• Ryby po transplantacji oczu widzą. U człowieka też się prędzej czy później uda

  chirurgia

  Judyta Watoła

  Transplantacje oka u ryb w połowie przypadków się udają. Ryby po przeszczepie widzą. Prędzej czy później to uda się także u człowieka - mówi prof. Edward Wylęgała, jeden z najbardziej znanych w świecie polskich okulistów.

  01.12.2023 | 06:05

  medycyna

  nauka

  oczy

  przeszczep

  

• Nowo odkryty zmysł delfinów: elektryczny

  delfiny

  Tomasz Ulanowski

  Delfiny butlonose wyczuwają pole elektryczne - twierdzą naukowcy. Co daje taka umiejętność?

  01.12.2023 | 06:00

  biologia

  elektryczność

  fizyka

  nauka

  

• Nieufny jak Brytyjczyk. Mamy do czynienia z epidemią kryzysu zaufania do innych?

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  Jedna czwarta Brytyjczyków jest nieufna wobec innych ludzi - dowodzą psycholodzy. To najobszerniejsze badanie zaufania w społczeństwie, jakie przeprowadzono.

  30.11.2023 | 19:00

  nauka

  psychologia

  relacje i związki

  zaufanie

  

• Geolog: Walczę o oficjalne uznanie, że żyjemy w antropocenie, epoce człowieka

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Jan Zalasiewicz

  Co zostanie po ludzkości za milion lat? To pytanie, które coraz częściej sobie zadaję.

  30.11.2023 | 06:00

  antropocen

  COP28

  globalne ocieplenie

  nauka

  

• Oto tropy sprzed 215 mln lat uderzająco podobne do tych zostawianych dziś przez ptaki

  ptaki

  Tomasz Ulanowski

  Są o 60 mln lat starsze od najstarszych ptasich szczątków.

  29.11.2023 | 20:00

  biologia

  nauka

  paleontologia

  przyroda

  

• Willa Plus. Uczelnia Ziobry z Kalisza dostanie od MSZ zabytek na łotewskim wybrzeżu

  nauka

  Janusz Jaros

  - Po co nam willa na Łotwie? - dziwią się pracownicy kalisko-warszawskiej Akademii Wymiaru Sprawiedliwości, nadzorowanej przez Zbigniewa Ziobrę. - Na szkolenia za daleko. Wczasy pracownicze? Chyba dla rektora i jego partyjnych kolegów - ironizują.

  29.11.2023 | 18:00

  ministerstwo sprawiedliwości

  MSZ

  PiS

  polityka

  

• Blisko Ziemi astronomowie odkryli nietypowy układ planetarny. Sześć globów tańczy tam walca

  planety

  Piotr Cieśliński

  Od tego układu planetarnego dzieli nas ledwie 100 lat świetlnych. Składa się on z planet, jakich nie znajdziemy w Układzie Słonecznym.

  29.11.2023 | 17:04

  astronomia

  kosmos

  nauka