odkrycie naukowe

• Starożytne posągi nie tylko się oglądało. Także wąchało

  Nauka

  Joanna Bujakiewicz

  Nowe badania ujawniły zaskakującą prawdę o starożytnych rzeźbach: Grecy i Rzymianie perfumowali posągi. Zapach był częścią rytuałów, miał przybliżać wiernym bóstwa.

  20.03.2025 | 06:05

  archeologia

  nauka

  odkrycie naukowe

  posąg

  

• Naukowcy z Izraela odkryli nieznany element układu odpornościowego. To kopalnia nowych antybiotyków

  odkrycie naukowe

  Piotr Cieśliński

  Odkrycie może zmienić rozumienie tego, jak nasz organizm broni się przed infekcjami, a także przyczynić się do znalezienia nowych, naturalnych antybiotyków.

  06.03.2025 | 13:43

  antybiotyki

  antybiotykooporność

  bakterie

  nauka

  

• Oto 27 najstarszych kościanych narzędzi świata. Mają 1,5 mln lat

  odkrycia archeologiczne

  Tomasz Ulanowski

  Nowo odkryte kościane narzędzia są o ponad milion lat starsze od tych, które dotąd uważano za najdawniejsze.

  05.03.2025 | 17:00

  antropologia

  archeologia

  mózg

  narzędzia

  

• Spektakularne odkrycie w Dolinie Królów. "Jedyne, co mogłem zrobić, to wybuchnąć płaczem" - mówi odkrywca

  archeologia

  Joanna Bujakiewicz

  Archeolodzy z Wielkiej Brytanii i Egiptu znaleźli w pobliżu Luksoru grobowiec króla Totmesa II, przodka Tutanchamona. Takie odkrycia zdarzają się raz na sto lat.

  20.02.2025 | 18:34

  Faraon

  grobowiec Tutanchamona

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Archeolożka: Odkryliśmy cenne źródło wiedzy o antyku - prywatne listy sprzed dwóch tysięcy lat

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Marta Osypińska

  Papirusy, które znaleźliśmy na starożytnym wysypisku śmieci w Berenike, mówią nam o zwykłym życiu rzymskich centurionów stacjonujących w Egipcie. Ranga tego odkrycia jest wyjątkowa.

  15.02.2025 | 17:00

  archeologia

  Centurion

  odkrycie naukowe

  starożytność

  

• Pierwsi ludzie byli w Europie już 1,95 mln lat temu, na terenie dzisiejszej Rumunii

  ludzie

  Tomasz Ulanowski

  Oznacza to, że zasiedlenie Eurazji przez człowieka miało miejsce o 150 tys. lat wcześniej niż dotąd uważano.

  11.02.2025 | 14:01

  antropologia

  archeologia

  człowiek

  Europa

  

• 5 tys. lat temu w północnej Europie na długi czas zniknęło słońce

  archeologia

  Joanna Bujakiewicz

  W epoce neolitu erupcje wulkaniczne spowodowały kataklizm klimatyczny na ogromną skalę. Całą Skandynawię opanowały ciemności. Zaczęły się dekady głodu i chorób.

  17.01.2025 | 10:34

  katastrofa klimatyczna

  klimat

  nauka

  neolit

  

• Księżyc jest starszy, niż sądziliśmy - twierdzą w "Nature" naukowcy

  Księżyc

  Tomasz Ulanowski

  Choć przy okazji nie postarzają Srebrnego Globu znacznie, to ciekawe jest co innego.

  18.12.2024 | 18:05

  Boże Narodzenie

  kosmos

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Naukowcy zbadali kupy średniowiecznych mieszkańców Brugii. Co się działo w ich jelitach!

  Nauka

  Joanna Bujakiewicz

  Zawroty głowy, biegunki, krwiomocz, anemia - to były powszechne dolegliwości mieszkańców średniowiecznej Brugii, wywoływane przez pasożyty jelitowe.

  17.12.2024 | 14:58

  archeologia

  jelita

  odkrycie naukowe

  pasożyty

  

• Po g... do kłębka. Jak dinozaury podbiły świat? Wyjaśniają to m.in. polscy naukowcy

  dinozaury

  Tomasz Ulanowski

  Prowadzone w Polsce przez ćwierć wieku badania skamieniałych kup i wymiocin dinozaurów znalazły właśnie szczęśliwy finał w prestiżowym "Nature". Kierujący zespołem uczonych dr Grzegorz Niedźwiedzki zapowiada jednak, że to nie koniec.

  27.11.2024 | 17:00

  geologia

  nauka

  odkrycie naukowe

  paleontologia

  

• Archeolodzy odkryli miasto z epoki brązu. Na środku arabskiej oazy

  Nauka

  Joanna Bujakiewicz

  Miasto w pobliżu Mekki założyli pustynni nomadzi ponad 4 tys. lat temu. To najstarszy obszar zurbanizowany w północnej Arabii Saudyjskiej.

  08.11.2024 | 15:26

  arabia saudyjska

  archeologia

  cywilizacja

  odkrycie naukowe

  

• Miał jasne włosy i niebieskie oczy. Archeolodzy zidentyfikowali szczątki bohatera nordyckiej sagi

  archeologia

  Joanna Bujakiewicz

  Naukowcy opisali jego wygląd i pochodzenie dzięki badaniu DNA. To pierwszy dowód na to, że anonimowa postać z XIII-wiecznego eposu istniała naprawdę.

  29.10.2024 | 19:00

  genetyka

  nauka

  odkrycie naukowe

  saga

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  Nauka

  Aleksander Gurgul

  W ostatnim tygodni dowiedzieliśmy się, że naukowcy stworzyli mapę połączeń komórek nerwowych w mózgu muszki owocowej i oszacowali liczbę ofiar śmiertelnych każdego cyklonu tropikalnego, który przechodzi nad USA. W Polsce? Pewien arachnolog odkrył nowy gatunek pająka.

  07.10.2024 | 12:47

  badania naukowe

  mózg

  Nauka

  naukowcy

  

• Pojedyncza gwiazda najbliższa Słońcu ma planetę - odkryli astronomowie

  egzoplaneta

  Tomasz Ulanowski

  Może też mieć jeszcze trzy inne.

  01.10.2024 | 14:00

  astronomia

  fizyka

  kosmos

  nauka

  

• Oto ryby, które nie tylko mają nogi, ale i smakują nimi dno morskie

  ryby

  Tomasz Ulanowski

  Po co? Szukają jedzenia.

  27.09.2024 | 06:00

  biologia

  nauka

  ocean

  odkrycie naukowe

  

• Neolityczni Skandynawowie panowali na morzu, bo mieli patent na budowę łodzi

  Nauka

  Joanna Bujakiewicz

  Prehistoryczni Skandynawowie panowali na Bałtyku i Morzu Północnym, bo wymyślili łodzie umożliwiające im dalekie wyprawy - sugerują najnowsze badania archeologów.

  25.09.2024 | 17:44

  archeologia

  nauka

  neolit

  odkrycie naukowe

  

• Kokainę znano w Europie już w XVII w. Była wówczas tanią używką - odkryli archeolodzy

  Nauka

  Joanna Bujakiewicz

  Toksykolodzy natrafili na jej ślady w szczątkach ludzi pochowanych w XVII-wiecznym Mediolanie. Koka najpewniej była przywożona tam przez hiszpańskich żeglarzy wracających z Ameryki.

  30.08.2024 | 18:56

  archeologia

  Inkowie

  kokaina

  narkotyki

  

• Mars. Naukowcy odkryli ocean wody

  mars

  Tomasz Ulanowski

  Zawiera on więcej wody niż pradawny marsjański ocean. Jest kompletnie niedostępny i może coś w nim żyć.

  13.08.2024 | 06:04

  biologia

  kosmos

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Nowe odkrycie odsłania tajemnicę pochodzenia hobbitów z Flores

  odkrycie naukowe

  Tomasz Ulanowski

  Od znalezienia pierwszych szczątków ludzi z gatunku Homo floresiensis minęło już 20 lat, a do dziś najważniejsze pytanie pozostawało bez odpowiedzi. Przynosi ją publikacja w najnowszym "Nature Communications".

  06.08.2024 | 18:15

  antropologia

  ewolucja

  nauka

  przyroda

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  7 rzeczy

  Tomasz Ulanowski

  Wiele odkryć naukowych ub. tygodnia dotyczyło zwierząt. To znaczy: zwierząt innych niż ludzie.

  29.07.2024 | 06:00

  nauka

  odkrycie naukowe

  przyroda

  Siedem odkryć

  

• Naukowcy odkryli hormon, który buduje mocne kości

  odkrycie naukowe

  Margit Kossobudzka

  Utrzymuje on mocne kości kobiet karmiących piersią, ale może również pomóc w gojeniu się złamań i leczeniu osteoporozy.

  10.07.2024 | 16:00

  hormony

  nauka

  osteoporoza

  szkielet

  

• Oto najstarszy kopiec termitów - budowany od 34 tys. lat

  odkrycie naukowe

  Tomasz Ulanowski

  Naukowcy z Republiki Południowej Afryki odkryli go przypadkowo. I pobili dotychczasowy rekord znanego nauce wieku termitier o... 30 tys. lat.

  09.07.2024 | 11:56

  nauka

  owady

  przyroda

  termity

  

• Piosenki naprawdę stają się coraz bardziej proste - naukowcy to pomierzyli

  pop

  Tomasz Ulanowski

  W piśmie "Scientific Reports" badacze analizują ewolucję muzyki pop zachodzącą od połowy XX w. Dostrzegają też kilka prawdziwie rewolucyjnych lat dla tej muzyki.

  04.07.2024 | 17:00

  kultura

  muzyka

  mózg

  nauka

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  nauka

  Kasper Kalinowski

  Jak różnią się preferencja zapachowe łowców-zbieraczy od współczesnych mieszkańców Zachodu? Czy ostatnie mamuty z wyspy Wrangla były skazane na śmierć? Jak neandertalczycy opiekowali się chorymi na zespół Downa? Zapraszam na przegląd najciekawszych odkryć naukowych mijającego tygodnia.

  01.07.2024 | 06:05

  7 rzeczy

  odkrycie naukowe

  Siedem odkryć

  

• Jaki kolor powinny mieć filakterie noszone przez Żydów na czole? Naukowcy wywracają talmudyczną tradycję

  Nauka

  Joanna Bujakiewicz

  Izraelscy i brytyjscy naukowcy zbadali starożytne filakterie. Okazuje się, że nie były takie, jak tego wymaga od ponad 1,5 tys. lat prawo żydowskie.

  20.06.2024 | 12:00

  archeologia

  Izrael

  odkrycie naukowe

  Żydzi

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  odkrycia

  Aleksander Gurgul

  Alkohol pity w samolocie szkodzi zdrowiu, dzieci ufają bardziej robotom niż ludziom, śmierć pierwszego człowieka zarażonego ptasią grypą i wiemy już prawdopodobnie, dlaczego orki zatapiają jachty. Ubiegły tydzień obfitował w interesujące, ale i niepokojące odkrycia naukowców.

  10.06.2024 | 06:01

  badania naukowe

  nauka

  naukowcy

  odkrycie naukowe

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  nauka

  Tomasz Ulanowski

  Seks, przemoc, altruizm, kosmos i cywilizacja. W ub. tygodniu naukowcy uraczyli nas odkryciami poruszającymi czułe struny człowieczeństwa.

  03.06.2024 | 06:00

  odkrycie naukowe

  

• Kosmiczny Teleskop Webba sfotografował najstarszą i najdalszą galaktykę

  Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba

  Tomasz Ulanowski

  Najstarszą i najdalszą nam znaną. Jej światło wyruszyło do nas ledwie 290 mln lat po Wielkim Wybuchu.

  31.05.2024 | 10:00

  galaktyka

  kosmos

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Archeolog: Znaleźliśmy dowód na to, że Hunowie byli w "Polsce", zanim Attyla podbił Europę

  polscy naukowcy donoszą

  Jakub M. Niebylski

  W Czulicach pod Krakowem odkryliśmy wspólny grób dwóch chłopców z IV/V w. n.e. Jeden z nich był Europejczykiem, a drugi Hunem.

  30.05.2024 | 17:00

  archeologia

  historia

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Dlaczego bywamy monogamiczni - naukowcy namierzyli nowy hormon przywiązania

  hormony

  Tomasz Ulanowski

  Co prawda, sprawdzili działanie tego hormonu tylko u pewnych myszaków. Ale my również go posiadamy.

  15.05.2024 | 18:05

  miłość

  monogamia

  mózg

  odkrycie naukowe

  

• Geolog: Znaleźliśmy w Polsce ślad po uderzeniu meteorytu wielkiego jak ten, który zgładził dinozaury

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Marek Narkiewicz

  Struktura ma średnicę blisko 200 km i jest jedną z największych na Ziemi. Do uderzenia, które zmieniło całą planetę, a dzisiejszej Polsce zostawiło bliznę, doszło prawdopodobnie 1,6-1,8 mld lat temu.

  25.04.2024 | 06:00

  geologia

  meteoryt

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Niezwykłe odkrycie w "Science". Oto glon, który sam pobiera azot z atmosfery

  odkrycie naukowe

  Tomasz Ulanowski

  Naukowcy z USA, Tajwanu i Japonii nakryli przyrodę na procesie, który według dotychczasowej wiedzy o historii życia na Ziemi przytrafił się ledwie kilka razy!

  12.04.2024 | 13:03

  antropocen

  bakterie

  globalne ocieplenie

  nauka

  

• Jakie bakterie były groźne dla ludzi 6 tys. lat temu?

  Nauka

  Joanna Bujakiewicz

  Zatrucia spowodowane skażonym jedzeniem oraz kontakty ze zwierzętami domowymi były najczęstszą przyczyną ciężkich chorób bakteryjnych u zbieraczy-łowców i neolitycznych rolników.

  25.03.2024 | 08:24

  archeologia

  neolit

  odkrycie naukowe

  prehistoria

  

• Życie i śmierć Człowieka z Vittrup. Badacze odtworzyli losy mężczyzny sprzed 5 tys. lat

  Nauka

  Joanna Bujakiewicz

  Urodził się na północy Skandynawii. Jego zmaltretowane szczątki znaleziono w duńskich bagnach ponad sto lat temu. Ale dopiero teraz archeolodzy zbadali przeszłość Człowieka z Vittrup.

  28.02.2024 | 06:05

  archeologia

  Dania

  mezolift

  neolit

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  7 rzeczy

  Tomasz Ulanowski

  W ub. tygodniu naukę zdominowały doniesienia dotyczące Kosmosu i życia na Ziemi. A wyżej podpisanym wstrząsnął eksperyment ze sztuczną inteligencją, na który pozwolili sobie naukowcy.

  05.02.2024 | 06:00

  nauka

  odkrycie naukowe

  Siedem odkryć

  zdrowie

  

• Archeolodzy zbadali hiszpańskie wychodki i poznali przyczynę epidemii w XVII w.

  archeologia

  Joanna Bujakiewicz

  W szambach z XVI-XVIII w. naukowcy znaleźli pasożyty, które infekowały populację hiszpańskiej Grenady.

  22.01.2024 | 16:19

  Grenada

  Hiszpania

  infekcje

  odkrycie naukowe

  

• Mieszkańcy najstarszych europejskich miast byli wegetarianami

  archeologia

  Joanna Bujakiewicz

  Niemieccy naukowcy odtworzyli dietę ludzi żyjących w neolitycznych metropoliach na obszarach dzisiejszej Ukrainy i Mołdawii.

  05.01.2024 | 18:00

  dieta

  dieta paleo

  odkrycie naukowe

  rośliny strączkowe

  

• Archeolodzy odtworzyli historie życia mieszkańców średniowiecznego Cambridge

  Nauka

  Joanna Bujakiewicz

  Na podstawie badań szkieletów naukowcy zrekonstruowali szczegóły z życia, stan zdrowia, a nawet wygląd osób pochowanych na cmentarzu przy szpitalu charytatywnym.

  13.12.2023 | 06:05

  archeologia

  odkrycie naukowe

  Uniwersytet Cambridge

  średniowiecze

  

• Była pierwszą astronomką w Anglii. Dwa wieki później wciąż nie jest rozpoznawana

  The Conversation

  Kris Pardo [USC Dornsife College of Letter]

  Mimo znaczących odkryć większość zasług przypisano jej bratu, a jej postać nie doczekała się należnego uznania.

  31.08.2023 | 13:42

  astronomia

  historia

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Grot z kosmosu. Odkrycie szwajcarskich naukowców

  archeologia

  Joanna Bujakiewicz

  Wykuty około trzy tysiące lat temu grot strzały - dziś znajdujący się w zbiorach Muzeum Historycznego w Bernie - został wykonany z żelaza pochodzącego spoza Ziemi.

  04.08.2023 | 10:08

  deszcz meteorytów

  kosmos

  meteoryt

  odkrycie naukowe