paleontologia

• Białka sprzed blisko 20 mln lat! Dlaczego to ważne odkrycie?

  białka

  Tomasz Ulanowski

  Naukowcy wyizolowali je z zębów należących do krewnych nosorożców i słoni. Wcześniejsze najstarsze znane białka miały "ledwie" 3,7 mln lat.

  10.07.2025 | 14:00

  archeologia

  genetyka

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Miał rozmiar mewy, mógłby usiąść człowiekowi na ramieniu. Tak wyglądał jeden z najstarszych pterozaurów

  paleontologia

  Margit Kossobudzka

  Naukowcy odkryli najstarszego znanego pterozaura Ameryki Północnej, uskrzydlonego gada, który żył obok dinozaurów i był pierwszym kręgowcem, u którego rozwinął się lot napędzany.

  08.07.2025 | 06:07

  dinozaury

  gady

  nauka

  Trias EE

  

• Prababcia z Margaux. Rekonstrukcja twarzy kobiety z epoki kamienia

  archeologia

  Margit Kossobudzka

  Archeolodzy z Uniwersytetu w Gandawie i artyści stworzyli uderzającą rekonstrukcję twarzy kobiety sprzed 10 tys. lat.

  02.07.2025 | 06:05

  ewolucja

  homo sapiens

  nauka

  paleontologia

  

• Mongolski Książę Smoków - uczeni odkryli nowy gatunek dinozaura

  dinozaury

  Margit Kossobudzka

  Tyranozaur i tarbozaur rządziły światem zwierząt, ale ich przodkowie zaczynali dużo bardziej skromnie.

  13.06.2025 | 13:58

  nauka

  paleobiologia

  paleontologia

  tyranozaur

  

• Co jadły zauropody? Naukowcy ostatecznie to potwierdzili

  dinozaury

  Margit Kossobudzka

  Czym żywiły się giganty wszech czasów - zauropody? Uczeni podejrzewali, że były roślinożerne. Brakowało jednak ostatecznego dowodu - skamieniałej zawartości ich jelit.

  10.06.2025 | 18:05

  nauka

  paleobiologia

  paleontologia

  zwierzęta

  

• Oto najstarszy znany nauce pragad świata, przodek gadów, ptaków i ssaków

  odkrycie naukowe

  Tomasz Ulanowski

  Żył, bagatela, 356 milionów lat temu, o kilkadziesiąt milionów lat wcześniej, niż dotychczasowe "najstarsze" gady. Współautorem publikacji na jego temat w najnowszym "Nature" jest polski naukowiec doktor Grzegorz Niedźwiedzki.

  14.05.2025 | 17:25

  Australia

  gady

  nauka

  paleontologia

  

• Mrówka z piekła rodem. Najstarsza mrówka świata. Żyła 113 mln lat temu

  mrówki

  Tomasz Ulanowski

  Naukowcy znaleźli jej szczątki w kawałku wapienia przechowywanym w Muzeum Zoologicznym Uniwersytetu w Sao Paulo.

  25.04.2025 | 10:57

  nauka

  odkrycie naukowe

  owady

  paleontologia

  

• 7 tys. lat współżycia. Tyle trwała kluczowa fala wymiany naszych genów z neandertalskimi

  antropologia

  Margit Kossobudzka

  Zdecydowana większość przepływu genów neandertalczyków do naszego gatunku jest przypisywana pojedynczemu, wydłużonemu okresowi, który prawdopodobnie miał miejsce około 47 tys. lat temu

  13.12.2024 | 15:46

  archeologia

  ewolucja

  homo sapiens

  nauka

  

• Po g... do kłębka. Jak dinozaury podbiły świat? Wyjaśniają to m.in. polscy naukowcy

  dinozaury

  Tomasz Ulanowski

  Prowadzone w Polsce przez ćwierć wieku badania skamieniałych kup i wymiocin dinozaurów znalazły właśnie szczęśliwy finał w prestiżowym "Nature". Kierujący zespołem uczonych dr Grzegorz Niedźwiedzki zapowiada jednak, że to nie koniec.

  27.11.2024 | 17:00

  geologia

  nauka

  odkrycie naukowe

  paleontologia

  

• "Błagam, nie nazywajcie tego dinozaurem". Co znaleziono pod Olsztynem i dlaczego akurat tam?

  skamieliny

  Robert Robaszewski

  Okaz z Jeziora Dadaj to zdecydowanie najlepiej zachowany kręg morskiego gada z północnej Polski i zdeponowany w polskiej kolekcji - twierdzi przedstawiciel PAN.

  15.09.2024 | 08:00

  gady

  nauka

  odkrycia

  Olsztyn

  

• Paleontolodzy odkryli identyczne tropy dinozaurów po przeciwnych stronach Atlantyku

  dinozaury

  Piotr Cieśliński

  Ślady odkryte w Brazylii i oddalonym o 6 tys. km Kamerunie świetnie do siebie pasują. Odciśnięte w zastygłym błocie i mule prehistorycznych rzek i jezior pochodzą z tych czasów, kiedy Ameryka Południowa i Afryka były ze sobą połączone.

  29.08.2024 | 11:22

  Afryka

  ameryka południowa

  Atlantyk

  geologia

  

• Jak wyglądał przodek wszystkich mięczaków? Naukowcy już wiedzą

  paleontologia

  Margit Kossobudzka

  Zespół badaczy, w tym naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego, dokonał zdumiewającego odkrycia nowego gatunku mięczaka, który żył 500 mln lat temu.

  07.08.2024 | 19:16

  nauka

  naukowcy odkryli

  przyroda

  zwierzęta

  

• Mamut zastygł jak w szkle. Po raz pierwszy genetycy zobaczyli całe chromosomy sprzed wielu tysięcy lat

  mamuty

  Margit Kossobudzka

  Chromosomy to struktury, w jakie skupia się komórkowe DNA. Zachowały swój pełen kształt 3D w szczątkach mamuta włochatego, który padł 52 tys. lat temu. Można z nich odczytać nawet, które geny były w aktywne, kiedy mamut umierał.

  17.07.2024 | 06:07

  genetyka

  nauka

  paleobiologia

  paleontologia

  

• Twoje dziecko kocha dinozaury? To bardzo dobrze

  dinozaury

  Margit Kossobudzka

  To niemal uniwersalne prawo przyrody: dzieci kochają dinozaury. Jeśli w dzieciństwie nie mieliście obsesji na punkcie dinozaurów, prawie na pewno znacie kogoś, kto ją miał.

  30.01.2024 | 16:48

  artykuł

  dzieci

  nauka

  paleontologia

  

• Odkryto najstarszą skamielinę komara. To pomoże ustalić początki owadziego krwiopijstwa

  paleontologia

  Margit Kossobudzka

  Wśród współczesnych komarów tylko samice żywią się krwią ludzi i innych zwierząt. Jednak najnowsze odkrycie dowodzi, że nie zawsze tak było.

  07.12.2023 | 12:05

  biologia

  komary

  nauka

  zwierzęta

  

• Oto tropy sprzed 215 mln lat uderzająco podobne do tych zostawianych dziś przez ptaki

  ptaki

  Tomasz Ulanowski

  Są o 60 mln lat starsze od najstarszych ptasich szczątków.

  29.11.2023 | 20:00

  biologia

  nauka

  paleontologia

  przyroda

  

• Wielkością przypominały małe czaple - naukowcy opisują najstarsze ślady ptaków w Australii

  paleontologia

  Margit Kossobudzka

  Współczesna Australia jest siedliskiem niezwykłej różnorodności ptaków, a ich obecność z niedawnych epok jest dobrze odzwierciedlona w zapisie kopalnym. Natomiast dowody na obecność ptaków mezozoicznych w Australii, jak i w ogóle na półkuli południowej są skąpe.

  22.11.2023 | 18:05

  biologia

  nauka

  przyroda

  ptaki

  

• Dinozaury na Pradze. Oprowadzanie dla dzieci po wystawie "Jurassic Adventure"

  paleontologia

  Tomasz Urzykowski

  Dinozaury wyginęły miliony lat temu, a wciąż budzą ogromne zainteresowanie. Poświęconą im wystawę "Jurassic Adventure" można oglądać w Muzeum Nowa Praga.

  17.11.2023 | 21:01

  nauka

  polska akademia nauk

  spotkanie

  Warszawa

  

• Odkrycie na Halloween. Minogi sprzed 160 mln lat

  Halloween

  Tomasz Ulanowski

  Ich bezżuchwowe paszcze wyposażone w rogowe zębiska i kolczasty język zainspirowały niejednego twórcę popkultury. Jednak o ewolucji minogów wiemy bardzo niewiele - m.in. z powodu ubogiego zapisu kopalnego.

  31.10.2023 | 17:00

  biologia

  nauka

  paleontologia

  przyroda

  

• Rozwiąż quiz: Co wiesz o dinozaurach?

  quizy Wyborczej

  Paulina Mozolewska,  Katarzyna Staszak,  Ewa Tomkowska,  Kasper Kalinowski,  Tomasz Ulanowski

  Sprawdź, czy wiesz, jak wyglądały najwcześniejsze dinozaury. Jak myślisz - miały pióra, miękkie jaja i dotarły na wokółziemską orbitę?

  19.10.2023 | 14:05

  biologia

  dinozaury

  paleontologia

  przyroda

  

• Dziwak z Fujian - najmłodszy przedstawiciel ptaków jurajskich

  paleontologia

  Margit Kossobudzka

  Odgadnięcie, jak mogły wyglądać ptaki 150 mln lat temu i jak bardzo różniły się od tych dzisiejszych, które utraciły ostre zęby i rozwinęły dzioby, jest dla uczonych nie lada wyzwaniem. Potrzeba do tego większej liczby skamielin - jak ta najnowsza.

  13.09.2023 | 15:38

  dinozaury

  nauka

  ptaki

  

• O tym znalezisku na ul. Leszno w Warszawie mówiła cała Polska. "Panie, myśmy myśleli, że to kuń"

  Muzeum Ziemi w Warszawie

  Tomasz Urzykowski

  Na olbrzymie kości natrafili robotnicy kopiący dół pod ciepłociąg na Woli. Niewiele myśląc, rozbili je na kawałki, a te wyjechały na zwałkę. Na szczęście nie wszystko zniszczyli. Pochodząca z tego znaleziska kończyna długości 3,7 m jest dumą Muzeum Ziemi PAN, któremu po 75 latach istnienia grozi likwidacja.

  03.09.2023 | 16:26

  historia

  paleontologia

  słoń

  wykopaliska

  

• Co robił Homo heidelbergensis nad jeziorem w Dolnej Saksonii, czyli jeden dzień z życia pradawnej rodziny

  Nauka

  Mikołaj Marcysiak

  Archeolodzy zbadali skamieniałe odciski bosych stóp, które 300 tys. lat temu na terenie dzisiejszych Niemiec zostawiła grupa naszych ewolucyjnych kuzynów.

  31.05.2023 | 11:35

  archeologia

  odkrycie naukowe

  paleobiologia

  paleontologia

  

• Pradawni ludzie utknęli na Półwyspie Arabskim na 30 tys. lat, zanim ruszyli do Europy. Czego się bali?

  homo sapiens

  Margit Kossobudzka

  Zasiedlenie różnych miejsc na Ziemi wiąże się z konfrontacją z bardzo różnymi środowiskami, w tym z rejonami znacznie chłodniejszymi niż Afryka czy Arabia. Ludzie musieli wyewoluować i nabyć nowe adaptacje.

  30.05.2023 | 11:05

  ewolucja

  nauka

  paleontologia

  

• W Australii odkryto nieznanego nauce torbacza. Miał wspólnego przodka ze współczesnymi wombatami

  paleontologia

  Robert Jurszo

  Był jednym z największych torbaczy, choć nadal było mu daleko do 2,5-tonowego Diprotodona.

  29.03.2023 | 15:41

  Australia

  nauka

  przyroda

  wombat

  

• "The New York Times": Jakie dźwięki wydawały dinozaury?

  dinozaury

  Carolyn Wilke

  Ptaki i gady mają różne sposoby wytwarzania dźwięków za pomocą tkanek otaczających ich tchawice i płuca. U wymarłych i żyjących dziś krokodyli dźwięk wydaje krtań. Ptaki wydają dźwięki przez tzw. dolną krtań, która znajduje się blisko płuca.

  23.03.2023 | 15:21

  biologia

  nauka

  paleontologia

  przyroda

  

• Trzy przyjaciółki z Australii dokonały niezwykłego odkrycia. To kamień milowy w paleontologii - uważają naukowcy

  paleontologia

  Mikołaj Marcysiak

  Poszukiwaczki skamielin natrafiły w ziemi na doskonale zachowany szkielet elasmozaura - ogromnych rozmiarów gada morskiego sprzed 100 mln lat.

  28.12.2022 | 12:34

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Dwa miliony lat temu północną Grenlandię porastała tajga. Przechadzały się w niej mastodonty

  przyroda

  Tomasz Ulanowski

  W najnowszym "Nature" naukowcy rekonstruują ekosystem, który dwa miliony lat temu istniał w północnej Grenlandii. Co równie niesamowite, opierają się przy tym na analizie środowiskowego DNA.

  07.12.2022 | 17:00

  biologia

  genetyka

  nauka

  paleontologia

  

• Z Mongolii przez Warszawę do Chorzowa. "W pierwszym momencie pomyślałem sobie: żart"

  dinozaury

  Witold Mrozek

  Nie w każdym zoo znajdziemy dawno wymarłe zwierzęta. Ale w Chorzowie - tak. Betonowe dinozaury to stały element rozrywkowego krajobrazu aglomeracji katowickiej. To pamiątka po pracy wybitnej polskiej paleontolożki i jej zespołu.

  11.11.2022 | 04:00

  Górny Śląsk

  Mongolia

  paleontologia

  Park Śląski

  

• Oto najstarsze zęby świata, mają aż 439 mln lat

  zwierzęta

  Tomasz Ulanowski

  Należały do jednego z pierwszych żuchwowców, zwierząt, które według stanu dzisiejszej wiedzy pojawiły się setki milionów lat temu, w okresie geologicznym zwanym sylurem.

  28.09.2022 | 19:00

  nauka

  paleontologia

  przyroda

  

• Skamielina sprzed 7 milionów lat może być pierwszym przodkiem człowieka

  Nauka

  Emilia Bromber

  Kiedy przodkowie ludzi zaczęli chodzić na dwóch nogach? Okazuje się, że mogło to być milion lat wcześniej, niż dotąd uważano.

  22.09.2022 | 17:46

  człowiek

  małpy

  paleontologia

  skamieliny

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  Nauka

  Piotr Cieśliński

  Tworzenie embrionów bez udziału plemnika oraz komórki jajowej, które rozwijają się w sztucznej macicy, kojarzy się z powieścią futurystyczną. Ale to dzieje się naprawdę. Jest jeszcze więcej doniesień, którymi naukowcy zaskoczyli nas w ostatnich dniach. Zapraszam na nasz cotygodniowy przegląd.

  05.09.2022 | 08:07

  biologia

  nauka

  paleontologia

  

• Odkryto jeden z najstarszych gatunków dinozaurów. Pomoże rozwiązać fundamentalne pytanie paleontologii

  dinozaury

  Margit Kossobudzka

  Pozostaje tajemnicą, dlaczego niektóre gatunki zwierząt zostały w triasie zepchnięte do zamieszkiwania tylko pewnych regionów superkontynentu - Pangei. Teoretycznie łatwo go przemierzyć, ale najwyraźniej tak nie było.

  01.09.2022 | 18:36

  nauka

  paleontologia

  

• Chodził na dwóch nogach czy nie chodził? Udowa kość niezgody naukowców

  paleontologia

  Margit Kossobudzka

  Skamieniała kość nogi pradawnego gatunku hominina odkryta ponad 20 lat temu w Czadzie w końcu ma swój naukowy debiut. Tylko czy na pewno to był hominin?

  31.08.2022 | 18:00

  człowiek

  homo sapiens

  nauka

  

• Co łączy prezydenta Zełenskiego z jurajską fauną sprzed milionów lat? Nowe odkrycie

  archeologia

  Mikołaj Marcysiak

  Polscy paleontolodzy odkryli w Etiopii nieznaną dotąd odmianę krynoida, bezkręgowca z okresu jurajskiego.

  02.08.2022 | 14:12

  Afryka

  nauka

  oceany

  odkrycia

  

• Naukowcy zajrzeli do uszu, by sprawdzić, kiedy prassaki stały się stałocieplne. I wywołali spór

  zwierzęta

  Margit Kossobudzka

  Bycie paleontologiem wymaga umiejętności prowadzenia niekończących się dysput. Ta toczy się o to, kiedy przodkowie ssaków nabyli zdolność kontroli temperatury organizmu. Jest nowe odkrycie - i nowa sprzeczka.

  22.07.2022 | 13:52

  biologia

  nauka

  paleontologia

  przyroda

  

• Nasz przodek położył się spać w erze mezozoicznej, przespał stumetrową falę i obudził już w kenozoiku

  Wolna Sobota

  Marcin Ryszkiewicz

  Tanis. Zapamiętajcie tę nazwę - to tam, w Północnej Dakocie, kryje się nowy skarbiec paleontologów.

  15.06.2022 | 06:08

  asteroida

  dinozaury

  ewolucja

  paleontologia

  

• Natalia Jagielska, paleontolożka: Badam skamieniałość największego na świecie pterozaura z jury

  polscy naukowcy donoszą

  Natalia Jagielska

  Pterozaury to pierwsze kręgowce, które nauczyły się aktywnie latać. Są wśród nich największe zwierzęta latające w historii Ziemi. Chcę zrozumieć, jak żyły i jak przebiegała ich ewolucja.

  17.03.2022 | 13:09

  dinozaury

  nauka

  paleontologia

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  nauka

  Margit Kossobudzka

  Odkrycie, które zapowiada nową erę medycyny regeneracyjnej, zagadki Wszechświata, ale też skali mikro oraz niezwykłe australijskie skamieliny. Oto najciekawsze naukowe odkrycia minionego tygodnia.

  31.01.2022 | 12:58

  fizyka

  kosmos

  mikrobiota

  paleontologia

  

• Nie czaszki, nie kości, nie zęby. Paleontolodzy mają jeden fetysz: stopy

  Wolna Sobota

  Marcin Ryszkiewicz

  Zwykły spacer samotnej matki sprzed 23 lat zmienia naszą wiedzę o tym, kto odkrył Amerykę

  28.01.2022 | 12:58

  denisowianie

  hobbit

  homo sapiens

  jaskiniowiec