Przez dekady nacjonalizacja była uznawana za wrzód na zdrowym ciele gospodarki rynkowej. Najbardziej efektywną formą własności była w powszechnym mniemaniu uczestników rynku finansowego własność prywatna. Ale wystarczyło zaledwie kilka miesięcy finansowego załamania, aby ekonomiści przeprosili się z własnością państwową, i to w najbardziej wrażliwym segmencie gospodarki - finansach. Gdy uginające się pod ciężarem długów amerykańskie banki traciły wypłacalność, rząd dopuścił do upadku Lehman Brothers. Ale szybko zorientował się, że efekt domina może zachwiać całym światowym systemem finansowym. Amerykanie znacjonalizowali największego ubezpieczyciela świata - AIG. Od tego momentu zasilanie banków państwowym kapitałem stało się modne. W ten sposób pomagano bankom w Ameryce i w Europie.
Jeszcze kilka lat temu pomysł zażegnania kłopotów gospodarki poprzez dodrukowanie iluś tam miliardów euro czy dolarów byłby skwitowany przez ekonomistów i poważnych polityków kilkukrotnym stuknięciem się w czoło. Koncepcja, by przy każdej okazji puszczać w ruch maszyny drukarskie, była kojarzona z działaniami populistycznych polityków, nie szacownych banków centralnych. I to się zmieniło. Dziś Europejski Bank Centralny bez najmniejszego głosu sprzeciwu ze strony bankowców sączy na rynek coraz więcej euro, kupując obligacje emitowane przez państwa strefy euro, których nikt inny nie chciałby kupić. Drukowaniem pieniędzy próbują ożywić gospodarkę Bank Anglii, amerykański Zarząd Rezerwy Federalnej, a ostatnio nawet Narodowy Bank Szwajcarii.
Trzy lata temu wszyscy się zastanawiali, kiedy Polska wreszcie zostanie zaproszona do elitarnego klubu pt. strefa euro. Psioczyliśmy, że uprzedziła nas mała Słowacja, rząd zapewniał, że dążenie do ?zapisania? Polski do eurolandu jest treścią jego życia. I co? Dziś już wcale nam się do strefy euro nie spieszy. Okazało się, że eurozona to wcale nie jest taki ósmy cud świata, do którego przynależność jest polisą ubezpieczeniową dla każdego jej członka. I że sama przynależność do elitarnego klubu nie oznacza, że jest się zwolnionym od prowadzenia rozsądnej polityki gospodarczej. Nawet będąc w strefie euro można zbankrutować, czego najlepszym przykładem zapewne wkrótce będzie Grecja.
Kryzys odbrązowił agencje ratingowe, czyli firmy zajmujące się wydawaniem ocen wiarygodności kredytowej papierom wartościowym. Kiedyś potrójne ?A? było dla emitenta danego papieru wartościowego (najczęściej akcji lub obligacji) biletem wstępu do raju i nikt nie odważył się zakwestionować oceny wydanej przez agencję. To już przeszłość. Najpierw agencje ratingowe skompromitowały się, przyznając najwyższe oceny wiarygodności papierom dłużnym, emitowanym m.in. przez Lehman Brothers, opartym m.in. na niespłacanych na czas kredytach hipotecznych. Ostatnio, chcąc odzyskać w oczach inwestorów nadszarpniętą wiarygodność, zaczęły na wyścigi nadawać ?śmieciowe? ratingi obligacjom emitowanym przez państwa strefy euro jak Portugalia czy Irlandia. Doszło do tego, że z ocen agencji ratingowych inwestorzy po prostu śmieją się do rozpuku. Kiedy agencja S&P obniżyła wiarygodność kredytową obligacji rządu USA z potrójnego ?A?, inwestorzy... zaczęli jeszcze chętniej je kupować!
Kto by pomyślał jeszcze kilka lat temu, że poważne państwo znajdujące się w samym środku Europy, cieszące się ogromną wiarygodnością finansową, pójdzie na wojnę z rynkiem i zdecyduje się na ograniczenie giełdowych wahań kursu swojej waluty? Na takie ruchy decydowały się kiedyś rządy państw o marnej reputacji, rządzonych przez dyktatorów albo stojących finansowo pod ścianą. Tymczasem ostatnio okazało się, że bank centralny szanowanej Szwajcarii za nic miał ten historyczny kontekst i... ustalił minimalny poziom kursu franka w stosunku do euro. Jak będzie trzeba, to Szwajcarzy wydrukują dowolną ilość franków, by kupować za nie euro i dolary, i nie dopuścić do umocnienia się własnej waluty bardziej niż 1,2 franka za euro. Jeszcze kilka lat temu takie posunięcie pogrzebałoby wiarygodność Szwajcarii na świecie. Dziś wszyscy tylko pokiwali ze zrozumieniem głowami, bo nastawiona na eksport szwajcarska gospodarka cierpi przez nadmiernie mocnego franka.
Szefowie banków w Europie Zachodniej drżą jak osiki na samą myśl o tym, co się stanie, jak Grecji zabraknie pieniędzy na spłatę wyemitowanych przez to państwo obligacji. Bankowcy przez lata beztrosko napełniali nimi swoje portfele, ciesząc się jak dzieci, gdy rosło oprocentowanie. "Pewny zysk", "gwarantowane oprocentowanie" - takie miały opinie obligacje emitowane przez kraje strefy euro. Każdy finansista wie, że nie jest dobrze kupować obligacje egzotycznych krajów. Ale obligacje europejskie były traktowane jak pewna lokata. Kryzys to zmienił - już nikt nigdy nie kupi w ciemno obligacji nawet najbardziej renomowanego kraju, ślepo wierząc w jego wysoki rating i wypłacalność.
Materiał promocyjny partnera
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze