Pracownicze plany kapitałowe (PPK) - najważniejsze pytania i odpowiedzi

Program jest dobrowolny, choć pracownicy będą zapisywani automatycznie. Żeby się wypisać, trzeba złożyć stosowną deklarację. Można to zrobić w każdym momencie oszczędzania. Osoba zatrudniona, która zrezygnowała z programu, może w każdej chwili do niego powrócić. Wystarczy, że złoży odpowiedni wniosek pracodawcy.

Czy można stracić na PPK?

– Nadzór nad PPK w zakresie zgodności z prawem oraz interesem uczestników systemu sprawować będzie Komisja Nadzoru Finansowego. Instytucje finansowe muszą spełnić szereg określonych ustawowo wymogów, by zostały dopuszczone do zarządzania środkami gromadzonymi w PPK. Gromadzone środki będą inwestowane w fundusze zdefiniowanej daty, których polityka inwestycyjna w miarę zbliżania się do 60. roku życia będzie się automatycznie zmieniała w taki sposób, aby ograniczyć poziom ryzyka inwestycyjnego. Należy jednak zawsze pamiętać, że inwestowanie wiąże się z ryzykiem, a środki zgromadzone w PPK nie są gwarantowane.

Jak wykorzystać pieniądze z PPK?

Ustawa przewiduje kilka sposobów wykorzystania środków zgromadzonych w PPK.

+ Pierwszy to wypłata całości środków, ale wtedy zapłacimy podatek od zysków kapitałowych.

+ Drugi – wypłata zgromadzonych oszczędności osobie, która ukończyła 60 lat, z czego 25 proc. zostanie wypłaconych jednorazowo, a pozostałe środki rozłożone na 120 miesięcznych rat, wtedy wypłaty nie będą opodatkowane.

+ Trzeci – wypłata przed 45. rokiem życia do 100 proc. wartości środków zgromadzonych w PPK (z obowiązkiem zwrotu dopłat państwa) na pokrycie wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu na budowę domu, kupno mieszkania lub nieruchomości gruntowej.

+ Czwarty – wypłata środków w sytuacji poważnej choroby uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka (do 25 proc. środków bez obowiązku zwrotu dopłat państwa).

+ Piąty – wspólna wypłata małżonkom, którzy ukończyli 60 lat. Świadczenie będzie im wypłacane przez 120 miesięcy z łącznej kwoty zgromadzonych oszczędności.

Czy wszyscy otrzymują dopłatę roczną niezależnie od wysokości składki?

– Wpłatę powitalną (250 zł) otrzymają pracownicy, którzy przez co najmniej trzy pełne miesiące będą uczestnikami PPK i za te miesiące dokonają wpłat. Dopłatę roczną (240 zł) otrzymają natomiast wszyscy uczestnicy PPK (poza pewnymi wyjątkami opisanymi w ustawie), których wpłaty podstawowe i dodatkowe w danym roku wyniosą co najmniej 3,5 proc. 6-krotności minimalnego wynagrodzenia w roku, za który dopłata jest należna. Uczestnicy, których wpłaty podstawowe są niższe niż 2 proc. (osoby o niższych dochodach), muszą zgromadzić co najmniej 25 proc. powyższej kwoty.

Kiedy i w jaki sposób mogą ze środków zgromadzonych skorzystać osoby przed 60. rokiem życia?

– Pracownik może w dowolnym momencie wypłacić pieniądze zgromadzone w PPK. Ustawa przewiduje też szczególne sytuacje życiowe, w których zgromadzone oszczędności będzie można wypłacić przed 60. rokiem życia np. w sytuacji poważnej choroby uczestnika, jego małżonka lub dziecka (do 25 proc. środków, bez obowiązku zwrotu).

Co w przypadku studentów, którzy nie opłacają składek?

– Zgodnie z ustawą uczestnictwo w PPK dotyczy osób, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.

Co się dzieje z PPK w przypadku zmiany zakładu pracy przez pracownika lub utraty pracy?

– W przypadku zmiany pracodawcy pracownik ma możliwość pozostawienia środków w instytucji obsługującej poprzedniego pracodawcę lub może je przenieść do instytucji obsługującej PPK bieżącego pracodawcy. W przypadku utraty pracy środki zostają na koncie pracownika w instytucji finansowej, ale pracownik może je wypłacić.

Gdzie wpłacamy składki na PPK?

– Składki naliczone i pobrane z pensji pracownika do wybranej przez pracodawcę instytucji finansowej, z którą podpisał umowę o zarządzanie PPK przekazuje sam pracodawca.

Czy pracownik może obniżyć składkę do PPK np. z 2 proc. do 1 proc. i czy w związku z tym składka po stronie pracodawcy też jest zmniejszana adekwatnie do składki pracownika?

– Jeśli wynagrodzenie pracownika w danym miesiącu wynosi mniej niż 120 proc. obowiązującego w danym roku minimalnego wynagrodzenia, pracownik może obniżyć wysokość składki podstawowej do maksymalnie 0,5 proc. Pracodawca opłaca za takiego pracownika zawsze składkę w pełnej wysokości.

W listopadzie będę miała 56 lat, czy mogę przystąpić do PPK?

– Tak, osoby powyżej 55. roku życia mogą przystąpić do PPK na swój wniosek.

Czy premie też są wliczane do środków, od których odprowadza się wpłaty na PPK?

– Tak, jeśli stanowią podstawę obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Co w przypadku złego zainwestowania aktywów? Pracownik może stracić swoje oszczędności?

– Inwestowanie wiąże się z ryzykiem, a środki zgromadzone w PPK nie są gwarantowane. Nadzór nad PPK w zakresie zgodności z prawem oraz interesem uczestników systemu sprawować będzie Komisja Nadzoru Finansowego.

Czy system Comarchu będzie pozwalał pracownikom na składanie dyspozycji związanych z obsługą PPK, np. zmianę procentu składki, rezygnację, czy przystąpienie?

– Aplikacja Comarch Pracownicze Plany Kapitałowe będzie umożliwiała odnotowanie informacji dotyczących składanych przez pracownika deklaracji związanych z PPK.

Czy pierwszą składkę należy odprowadzić do 10 listopada 2019 r., czy do 10 grudnia 2019 r.?

– Pracodawca nalicza i pobiera składki na PPK od pierwszego wynagrodzenia wypłaconego po dacie podpisania umowy o prowadzenie PPK i przekazuje je do wybranej instytucji do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym składki zostały pobrane.

Firmy zatrudniające co najmniej 250 pracowników umowę o zarządzanie muszą podpisać maksymalnie do 25 października, a umowę o prowadzenie PPK do 12 listopada.

Czy składki będą odprowadzane od stawki podstawowej, czy również liczone od nadgodzin i premii?

– Podstawę składek stanowi wynagrodzenie pracownika rozumiane jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika PPK.

Komentarz: Magda Pacan, ekspert z Comarchu

Ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK) nakłada na pracodawców szereg obowiązków. Oprócz wymogów informacyjnych wobec pracowników, pracodawca ewidencjonuje dane dotyczące uczestnictwa w PPK, nalicza i pobiera składki oraz przekazuje te dane do instytucji finansowych.

To nowe wyzwanie dla każdego przedsiębiorstwa niezależnie od wielkości, dlatego należy się do niego odpowiednio przygotować. Niewątpliwie realizację zadań związanych z PPK mogą wspomóc rozwiązania informatyczne, dlatego warto rozważyć wdrożenie aplikacji wspierającej obsługę PPK w przedsiębiorstwie.

Przy wyborze należy wziąć pod uwagę kilka czynników. Po pierwsze, czy program będzie współpracował z używanym w przedsiębiorstwie systemem kadrowo-płacowym. Jest to ważne, gdyż dane dotyczące pracowników znajdujące się w systemie ERP będzie można wykorzystać w aplikacji bez konieczności ponownego ich wprowadzania.

Drugim kryterium, na które trzeba zwrócić uwagę, to możliwość oraz sposób komunikacji z wybraną instytucją finansową, w której pracodawca prowadzi PPK. Pracodawca ma obowiązek cyklicznego przesyłania instytucji finansowej szeregu informacji, m.in. deklaracji przystąpienia i rezygnacji pracowników, deklaracji o składkach, informacji o kwotach składek pobranych z wynagrodzenia pracownika. Sprawna współpraca aplikacji z instytucją finansową pozwoli na realizację nowych obowiązków bez konieczności ręcznego wprowadzania danych w portalach udostępnianych przez instytucje finansowe.

Kolejnym czynnikiem, który może decydować o wyborze danego rozwiązania informatycznego, jest wsparcie komunikacji między pracownikiem a pracodawcą. Portal pracowniczy wspomoże pracowników kadr w informowaniu o PPK i zbieraniu wymaganych deklaracji, dzięki czemu ochroni pracodawcę przed koniecznością zwiększenia zatrudnienia do obsługi PPK.

KTO MA OBOWIĄZEK WPROWADZIĆ PPK? KALENDARZ DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

Obowiązek tworzenia i prowadzenia PPK ma każdy pracodawca, bez względu na liczbę zatrudnionych, z tym że w zależności od liczby pracowników będzie to musiał zrobić prędzej lub później. I tak:

+ od 1 lipca 2019 r. nowe przepisy obejmą pracodawców, zatrudniających co najmniej 250 osób;

+ od 1 stycznia 2020 r. – zatrudniających co najmniej 50 osób;

+ od 1 lipca 2020 r. – zatrudniających co najmniej 20 osób;

+ od 1 stycznia 2021 r. – małych przedsiębiorców i sferę budżetową.

Uwaga! Mikroprzedsiębiorcy, którzy zatrudniają mniej niż 10 osób i wszystkie one złożyły deklaracje o rezygnacji z PPK, nie muszą tworzyć programu oszczędnościowego.

PPK nie obejmą osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, czyli tzw. samozatrudnionych, którzy świadczą usługi na rzecz zleceniodawców. Osoby te samodzielnie opłacają składki na ubezpieczenia społeczne i zleceniodawca nie ma możliwości dokonywania wpłat i przekazywania składek w ich imieniu. Ustawodawca planuje zwiększyć od 2021 dla samozatrudnionych limit wpłat dokonywanych na IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego).